Archiefwet 1995
II MER
UK DONGE.
ook bleek de herkomst van veel kaar
ten niet te achterhalen. De bijna vijf
duizend bladen van het tekeningen-
archief waren in de loop van de tijd
door elkaar geraakt. Pas gaandeweg
ontstond een beeld van de samenhang.
Daar kwam nog bij dat sommige kaar
ten verwijzingen bleken te bevatten
naar correspondentie. Hoewel het drie
tal op papier het verband tussen het
correspondentiearchief en het teke
ningenarchief tot stand wilde bren
gen, werd daar uiteindelijk toch van
afgezien. Fineke te Raa: "Het tekeningenarchief is altijd ge
scheiden bewaard geweest van het correspondentiearchief.
Inhoudelijk horen de twee bij elkaar, omdat ze samen de
weerslag vormen van de werkzaamheden van de Rijks
waterstaat. Vanwege de talloze herordeningen bleek het
echter ondoenlijk alle kaarten in samenhang met de cor
respondentie te beschrijven. De hoeveelheid werk die dat
met zich mee zou hebben gebracht, woog niet op tegen het
resultaat."
Over dat resultaat zijn zowel Henslcens en Stelcetee als
Te Raa zeer te spreken. De administratieve opleiding en er
varing van Henskens combineerde goed met de technische
kennis van Bram Stelcetee. De eerste had ervaring met orde
nen, de laatste met techniek. Detailtekeningen en bestek
ken waren voor Stelcetee daarom makkelijker te interprete
ren. Met zijn jarenlange werkervaring wist Henskens veel
over de geschiedenis van de Rijkswaterstaat. Anders had hij
de kaarten naar eigen zeggen ook nooit kunnen ordenen.
"Je moet toch inzicht hebben in de verschillende periodes.
En dan kun je aan de namen van oud-medewerlcers weer
houvast hebben. Als de herkomst van een kaart bijna niet te
De nieuwe Archiefwet verkort de overbrengingstermijn
van archieven van diensten naar het Rijksarchief van
vijftig naar twintig jaar. De neerslag van dertig jaar over
heidshandelen zou bij de invoering van de nieuwe wet
ineens moeten worden overgebracht naar de depots van
de archiefdiensten. Voor de centrale rijksorganen werd
de omvang geschat op zeshonderd kilometer over de
periode 1943-1973 en een vergelijkbare hoeveelheid
over de periode 1973-1990. Tijdens het project PIVOT
(Project Invoering Verkorting OvergangsTermijn), in
1991 in het leven geroepen door de Algemene Rijksarchi
varis, werd een nieuw selectieinstrument ontworpen. Bij
de Rijksarchiefdienst verscheen zo PIVOT-rapport no. 28
over het 'institutioneel overheidshandelen van de Wa
terstaat' 1945-1994, 436 p„ Den Haag 1995. Dit rapport
geeft aan welke Rijkswaterstaatsdienst bij welk over
heidshandelen is betrokken. De Meetkundige Dienst
komt alleen voor onder 'meten en registreren' en het
oud-archief daarvan gaat naar het Algemeen Rijks
archief. De archieven van de regionale directies met ook
veel kaartmateriaal gaan naar de Rijksarchieven in de
provincies.
AA.VSIWAh
<exme. em
tjtwbc Cl>t tdj
IU11
17/ oosrimto,
eb Ïïifn
SHM.~
rff
Opname van
de Donge, schaal
1 2.500, 1890-1892.
(Kaartenarchief
Rijkswaterstaat,
inventarisnummer
274.6).
(Foto Rijksarchief
in Noord-Brabant).
achterhalen is, kun je die daar weer uit
afleiden." Daarnaast werkte de samen
werking inspirerend, aldus Stelcetee.
"Het was elke keer weer spannend om
te ontdekken wat er tevoorschijn
kwam. Op een gegeven moment begon
zich een compleet beeld van het ar
chief af te tekenen. We zagen dat alle
tekeningen van een belangrijk werk
als de verlegging van de Maasmond be
waard waren. En oolc was een set ne-
gentiende-eeuwse situatielcaarten van
alle gemeenten van Noord-Brabant be
waard. Helaas hadden die ernstig te lij
den gehad van wateroverlast. Maar ver
der was het prachtig."
"Voor mij heeft het allemaal te lang ge
duurd", verzucht Henskens. "Ik heb
me regelmatig afgevraagd of we de he
le boel niet in een paar jaar hadden
kunnen afronden. Met meer mensen,
gewoon elke dag doorwerken." Over
het resultaat hoeft Henskens echter
niet te klagen. Sinds april kunnen be
zoekers de kaarten en tekeningen bij
het Rijksarchief inzien. Met het geau
tomatiseerde zoeksysteem kunnen zij
dan in één oogopslag kaartnummers
bij een bepaald trefwoord vinden. En
daarnaast zijn de kaarten op microfi
ches opgeslagen. In de mooie citadel in
hartje Den Bosch komen de kaarten en
tekeningen van soms wel meer dan
twee eeuwen oud uitstekend tot hun
recht.
GEODESIA 2001-6
