Weten
Ai
we wel waar
de gemeente
grens
ligt?
Het gat tussen besluiten en registreren
De verantwoordelijkheid voor het lokale bestuur in Nederland ligt bij het
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).
De gemeentelijke indeling, en dus de 12.000 km gemeentegrenzen in ons
land, zijn daar een onderdeel van. Toch moet je niet bij BZK zijn als je de
precieze ligging van een grens wilt weten. Het Kadaster en de Topografische
Dienst (TDN) zijn daarvoor de aangewezen plaatsen,
maar beide hebben deze grenzen op hun
eigen manier vastgelegd.
Vaststelling
tvr/
ls je meer zou willen weten van
een huidige gemeentegrens,
.dan loop je tegen drie vragen
aan. Wie heeft hem vastgesteld? Hoe is
hij omschreven? En tenslotte: is hij er
gens systematisch vastgelegd? De ant
woorden blijken een nogal divers
beeld op te leveren.
De eerste systematische vaststelling
van gemeentegrenzen vond plaats bij
de invoering van het Kadaster in 1832.
Omdat dat per gemeente werd inge
voerd, werden eerst de grenzen van de
gemeenten bepaald. Daartoe is er per
gemeente een Proces-Verbaal (PV) van
Grensbepaling opgemaakt (fig. 1). De
PV's waren weliswaar strikt genomen
alleen bedoeld voor de kadastrale
werkzaamheden, maar ze hebben toch
een officiële status omdat ze zijn gete
kend door burgemeesters of andere be
voegde personen. Voor ongeveer 20%
van de huidige gemeentegrenzen
moet nog worden teruggegrepen op
deze PV's.
In die tijd was 's konings wil nog wet,
en veranderingen in gemeentegrenzen
werden daarom vastgesteld bij Konink
lijk Besluit. Na het roerige jaar 1848
veranderde dat: in 1851 kwam er een
Gemeentewet, en die bepaalde dat het
veranderen van gemeentegrenzen uit
sluitend bij wet kon gebeuren; die wer
den ook in het Staatsblad geplaatst
(fig. 2). Alleen gedurende de Tweede
Wereldoorlog werden dit soort beslui
ten in de Staatscourant gepubliceerd.
Dat is in principe nog steeds de werk
wijze, behalve in het geval van kleine
Fig. 1.
Gedeelte uit
een proces-verbaal
van grensbepaling.
sj tx>7>y
GEODESIA 2001-7/8
