Nieuwe dimensie van het begrip
digitale fotogrammetrie
De opkomst van de digitale opnametechniek
De luchtfotogrammetrie en haar toe
passingen zijn in beweging. Na de
analoog-digitaalverschuiving in de
beeldverwerking en de eindproducten
in de jaren '90 is de laatste jaren een
trend te zien van analoge naar
digitale opnametechniek. Dankzij de
recente ontwikkelingen in de
GPS/INS-integratie en de CCD-sensor-
technologie zijn er sinds kort digitale
camera's op de markt die vanuit een
vliegtuig beelden opnemen met een
grondresolutie van minder dan 25 cm.
Bij de sectie Fotogrammetrie en
Remote Sensing van de TU Delft is
onderzoek gedaan naar de eigen
schappen van zo'n digitale sensor en
vervolgens naar de mogelijkheden om
uit de data 3D-terreinobjecten
automatisch te reconstrueren.
De automatisering in het fotogrammetrisch produc
tieproces heeft de afgelopen jaren veel veranderin
gen teweeggebracht. In de jaren '90 is de beweging
reeds ingezet door de verschuiving van het gebruik van ana
loge beelden naar het gebruik van digitale beelden. De voor-
en nadelen van die verschuiving zijn in de vierdelige serie
'Digitale Fotogrammetrie' (Geodesia 1998-12, 1999-2,3,4)
vanuit diverse perspectieven bekeken. De serie beschreef
het gebruik van gescande luchtfoto's ten opzichte van de
analoge luchtfoto's. Arbeidsintensieve activiteiten zoals
handmatige aerotriangulatie en DHM-vervaardiging zijn
grotendeels vervangen door automatische matching-tech-
nieken of, in het tweede geval, zelfs vervangen door het ge
bruik van relatief nieuwe technieken zoals laseraltimetrie
of SAR-interferometrie. Op het gebied van kartering is in
middels wel duidelijk geworden dat de menselijke inter-
pretatiestap moeilijk of niet te automatiseren is [1] [2].
Semi-automatisch is het motto: doe zo
veel mogelijk processen automatisch,
maar zet de operateur in daar waar het
menselijke brein het wint van de com
puter.
Tijdens het vervaardigen van foto-
grammetrische tussen- en eindproduc
ten wordt zo efficiënt mogelijk de
computer ingezet teneinde het pro
ductieproces te verbeteren. Helemaal
aan het begin van het proces staat ech
ter nog een analoge schakel: de lucht
foto zelf. In de laatste decennia is de
opnametechniek op een aantal punten
verfijnd, waaronder de invoering van
de Forward Motion Compensation, de
verbetering van de film en de verbeter
de positiebepaling van het opname
centrum. De ontwikkeling en vervol
gens de digitalisering van een lucht
foto zijn echter tijdrovende activitei
ten. Sinds een aantal jaren is er een
nieuwe dimensie aan het begrip digi
tale fotogrammetrie toegevoegd: de
digitale luchtopname. Het einde van
de analoge luchtfoto?
Digitale opnametechnieken
Digitale opnamen zijn reeds bekend
uit de remote sensing, waarbij grond-
resoluties variëren van 80 m (MSS) tot
1 m (IKONOS-2). Daarnaast zijn digitale
opnamen bekend uit close-range toe
passingen, waarbij hoge resolutie CCD-
camera's worden gebruikt om objec
ten te reconstrueren. Dankzij de recen
te ontwikkelingen in de GPS/INS-inte-
gratie en de CCD-sensortechnologie
kunnen digitale opnamen vanuit een
vliegtuig resulteren in beelden met
een grondresolutie van minder dan
25 cm. In juli 2000 zijn op het ISPRS-
congres in Amsterdam de digitale
luchtcamera's voor het eerst breeduit
in de belangstelling komen te staan.
Deze digitale camera's zijn grofweg te
scheiden in twee typen sensoren: lijn-
scanners en frame-camera's. Beide ty-
ir. S. I. Oude
Elberink,
toegevoegd
onderzoeker,
afdeling
Geodesie,
TU Delft
De auteur is sinds
1 september 2001
werkzaam als
junior-adviseur
Plaatsbepaling
bij de afdeling GAP
van de Meetkundige
Dienst van de
Rijkswaterstaat.
GEODESIA 2001-12
