Toekomst van de digitale
luchtfotogrammetrie
Literatuur
nereren: met andere woorden, de orgi-
nele data worden geprojecteerd op een
vlak door de 3D-lijn. In een iteratieve
kleinste-kwadratenmethode wordt de
3D-lijn zodanig aangepast, dat de lijn
opgespannen wordt door pixels met
hoge gradiënten. Deze fitting-stap ver
betert de nauwkeurigheid van de gere
construeerde lijnen met ongeveer een
factor 4, resulterend in 15 cm planime-
trische en 25 cm verticale precisie [9].
Fotogrammetrie en remote sensing komen qua gegevens
eigenschappen en toepassingen steeds dichter bij elkaar
met de komst van de digitale en multispectrale lucht
opnamen. Toch blijven ze twee aparte disciplines: hoge-re-
solutietoepassingen als grootschalige 2D- en 3D-kartering
blijven vanwege de geometrische eisen zonder twijfel enkel
aan de fotogrammetrie besteed, terwijl de remote sensing
zich vanwege de thematische eigenschappen meer op de
kleinschalige classificatie richt.
Fig. 6.
Resultaten
van drie stappen in
de 3D-reconstructie:
lijnextr actie,
matching en
fitting.
Met de komst van de digitale lucht-
camera's kan in de toekomst een aan
tal fotogrammetrische processen snel
ler en/ of beter verlopen vanwege de di
recte beschikbaarheid over digitale da
ta en de verbeterde interpretatiemoge
lijkheden. Het is echter de vraag of, en
zo ja op welke termijn, de digitale op
name de analoge luchtfoto gaat ver
vangen. Voor zeer hoge-resolutietoe-
passingen (<15 cm) lijkt namelijk de
analoge film nog steeds het meest ge
schikt. De keuze ligt voorlopig bij de
gebruiker: welke data zijn het meest
geschikt voor mijn toepassing?
Niet de specialisatie, maar vooral de combinatie van ver
schillende soorten sensoren zal leiden tot verbeterde of
nieuwe toepassingen. Zeker met de vooruitgang in gege
vensuitwisselingen in GIS-systemen zal het aantrekkelijk
worden om diverse data met elkaar te combineren en te ver
gelijken om analyses uit te voeren. Dit kunnen gegevens uit
verschillende bronnen zijn, bijvoorbeeld multispectrale op
namen uit een vliegtuig en een bestaande 2D-kaart, maar
ook verschillende soorten gegevens uit dezelfde bron. ZI
Imaging speelt daarop in door hun systeem modulair aan
te bieden, zodat de gebruiker a la carte kan kiezen welke
sensoren ingezet gaan geworden. LH-Systems werkt aan een
systeem dat laserscanning en drie-lij nensensoren inte
greert, en Fli-Map levert naast laserdata tevens digitale (vi-
deo-)opnamen. Kortom, op het gebied van data-inwinning
vanuit de lucht kunnen we de komende jaren nog veel ver
wachten.
[1] Vosselman, G., Semi-automatische
kartering in luchtfoto's: mogelijkheden
en beperkingen. Geodesia 1998
no. 12, p. 545-549.
[2] Wicherson, R. en F. Spruijt, Digitale
fotogrammetrie, toepassen of niet;
onderzoek en gebruik bij de Meetkun
dige Dienst. Geodesia 1999 no. 3,
p. 119-125.
[3] Sandau, R., B. Braunecker,
H. Driescher, A. Eckardt, S. Hilbert,
J. Hutton, W. Kirchhofer, E. Litho-
poulos, R. Reulke en S. Wicki,
Design principles of the LH Systems
ADS40 Airborne Digital Sensor. IAPRS,
vol 33, part BI, p. 258-265, Amster
dam 2000.
[4] Wewel, F., F. Scholten en
K. Gwinner, High Resolution Stereo
Camera (HRSC) - Multispectral data
acquisition and photogrammetric data
processing. Presented at the Fourth
International Airborne Remote
Sensing Conference and Exhibi
tion, Ottawa, Ontario, Canada,
21-24 June 1999.
[5] Murai, S„ Y. Matsumoto,
The development of airborne three line
scanner with high accuracy INS and
GPS for analysing car velocity distri
bution. IAPRS, vol 33, part B2,
p. 416-421, Amsterdam 2000.
[6] Tang, L„ C. Dörstel, K. Jacobsen,
C. Heipke en A. Hinz, Geometric
accuracy potential of the Digital Modu
lar Camera. IAPRS, vol 33, part B4/C,
p. 1051-1057, Amsterdam 2000.
[7] Petrie, G., Warming up for ISPRS
Amsterdam; a look at current and
future imagers, imagery systems.
Geo-Informatics, vol 3, april/may
2000, p. 36-43.
[8] Haala, N., D. Fritsch, D. Stallmann
en M. Cramer, On the performance of
digital airborne pushbroom cameras
for photogrammetric data processing -
a case study. IAPRS, vol 33, part
B4/A, p. 324-331, Amsterdam 2000.
[9] Oude Elberink, S., Line matching
and fitting in three-line scanner data.
Presented at the Fifth International
Airborne Remote Sensing Confe
rence and Exhibition, San Francis
co, California, 17-20 september
2001.
GEODESIA 2001-12
