Geometrische kalibratie
van een peilschip (1)
Praktische uitvoering
Dit is het eerste van twee artikelen
die gaan over de principes en
verwerkingsmethoden van de
kalibratie van de geometrische
opstelling van de hydrografische peil
en positioneringsapparatuur op een
peilschip. In dit artikel wordt aan de
hand van een praktisch voorbeeld
verduidelijkt hoe de kalibratie in zijn
werk gaat.
Bij hydrografische metingen is het van belang, voordat
meetcampagnes van start kunnen gaan, een grondige
kalibratie uit te voeren van de geometrische opstel
ling van de survey-apparatuur. Het doel van de kalibratie is
de positie van de hydrografische meetapparatuur, in casu
echosounders, met voldoende nauwkeurigheid te bepalen
Fig. 1.
Referentiepunten
op het schip.
P4
P7
P5
PP
singlebean
echosounder
GPS-antenne-
P8
PTJ
P6
ref erentiejgw
nultibean
echosounder
n, nultibean
echosounder
ten opzichte van de geometrie van het
schip, aangegeven door een aantal
vaste referentiepunten op het schip en
in het bijzonder ten opzichte van de
plaatsbepalingsantennes. Op die ma
nier kunnen de opgemeten diepte
waarden en de positie opgemeten door
de plaatsbepalingsantennes herleid
worden naar eenzelfde coördinaten
stelsel en uiteindelijk worden overge
bracht naar een kaart.
Methode
Principe
Alle metingen op het schip vinden
plaats in een lokaal coördinatensys
teem verbonden met het desbetreffen
de meettoestel: dieptemetingen vin
den plaats ten opzichte van een assen
stelsel verbonden met de echosoun
der, GPS-waarnemingen bepalen de po
sitie van de GPS-antenne die zich
bovenin de mast bevindt, en bewe
gingssensoren registreren de bewegin
gen van het schip (rollen, stampen,
drift, deinen) op de plaats waar ze
geïnstalleerd zijn. De resultaten van
die metingen moeten echter worden
geïntegreerd, zodat ze samen kunnen
leiden tot een accurate plaatsbepaling
in het coördinatensysteem waarin de
uiteindelijke plannen zullen worden
aangemaakt. Die integratie lean alleen
gebeuren indien de onderlinge positie
van de verschillende apparaten met
voldoende nauwkeurigheid gekend is
en dat is precies wat met een kalibratie
van de geometrische opstelling van de
survey-apparatuur bereikt kan wor
den.
De bepaling van deze onderlinge geo
metrische opstelling van de meetappa
ratuur vormt het eerste deel van de
kalibratie. Omdat de bathymetrische
apparatuur onder de waterlijn ligt,
moet voor dit eerste gedeelte het schip
in het droogdok worden gebracht. Een
goede planning van de metingen om
geen kostbare tijd te verliezen spreekt
dus voor zich.
De resultaten van die meting zijn ech
ter niet bruikbaar in die vorm. De lig
ging van het schip in het droogdok
komt, door de eventueel asymmetri
sche ondersteuning, over het alge-
GEODESIA 2002-1
