Van Merm en 5anis
ZAAMSLAG
Merm
BANIS
jaren hebben meer dan veertienduizend mensen uit bijna
alle landen van de wereld korte of langere tijd door
gebracht binnen de muren van het ITC. De laatste jaren
meestal ruim vierhonderd tegelijkertijd; tientallen meest
uiteenlopende nationaliteiten per jaar. Het moet worden
gezegd: waar in de wereld onrust heerst, is het mogelijk ge
bleken om in het klein vreedzaam internationaal samen te
werken. En daar gaat het bij het ITC om: onderlinge kennis
overdracht door mensen gericht op duurzame ontwikke
ling.
Summary
Half a century 'Small United Nations' in the Netherlands
In 2000 the International Institute for Aerospace Survey and Earth
Sciences (ITC) in Enschede celebrated its 50th anniversary. Founded
in 1950 in Delft as an International Training Centre for Aerial
Informatie
over de huidige
activiteiten van
het ITC is te
vinden op
www.itc.nl of op
te vragen via
pr@itc.nl.
Survey, the institute transformed into a
specialised institute for higher education.
Over 14 thousand students from all over the
world were trained in analysing and using
data retreived from various remote sensing
techniques. Nowadays TTC's business is con
centrated in Enschede. Its new domain is the
field of the Geographical Information Sys
tems.
geo-information engineering,
developing countries, education
Geo-informatievoorziening,
ontwikkelingslanden, onderwijs
U zit in de bus
en iemand gaat
op uw Zaam-
slag zitten. Dat
mag, want met
Zaamslag wordt dat gedeelte van uw
jas bedoeld, bestemd om op gezeten
te worden door medepassagiers. Wat
weer iets heel anders is dan Eigen-
bilzen. Dit werkwoord staat voor de
net niet onbeschofte manier om
breeduit zittend de stoel naast je leeg
te houden.
Zaamslag en Eigenbilzen waren vroe
ger slechts plaatsnamen in Neder
land en België, nietszeggende plaats
namen - wie ooit door de desolate
straten van Zaamslag in Zeeuws-
Vlaanderen is gereden, zal dit beves
tigen - maar kregen in 1989 plotse
ling betekenis na de verschijning van
'Kunt u Breukelen?'. In dit boekje be
wees Justus van Oei dat er honderden
woorden doelloos rondhangen op
wegwijzers, stationsborden en aan
het einde van bebouwde kommen, en
dat veel van deze lusteloze hang-
woorden dienst kunnen doen om be
kende gewaarwordingen, gevoelens,
situaties maar ook voorwerpen tref
zeker te beschrijven.
Van Oei toonde hiermee aan dat onze
taal tot dan toe hopeloos ontoerei
kend was. Hoe moesten we de ver
veelde uitdruk
king omschrijven
van winkelperso
neel als er een
klant binnen is?
Er was gewoon geen adequate uit
drukking voor. Tot Van Oei het tot
dan nutteloze Twentse Banis hier
voor aanwees. Ook het Vlaamse Aalst
werd opgewaardeerd, nu als om
schrijving van het bier dat men tij
dens een goed gesprek, ingespannen
formulerend, langs de mond in het
overhemd giet.
Van Oei sleutelde de afgelopen jaren
door aan onze woordenschat. On
langs verscheen een nieuwe uitgave
van 'Kunt u Breukelen?', met ruim
honderd nieuwe woorden, zodat we
nu onze kreeftrode rug na een dou
che kunnen toeschrijven aan Merm
(Gelderland), de nooit te voorspellen
tijdsduur waarin een ons onbekende
douche accelereert van 30 naar 95
graden Celsius. Ook het Groningse
Kruiselwerlc kreeg een nieuwe be
stemming: woorden of zinnen op
spandoeken, flapover-vellen en via
ducten, waarvan de letters naar het
einde toe steeds kleiner worden, om
dat het anders niet meer past. Uit de
eerste uitgave kenden we al het
woord Drongelen: het kalm, behoed
zaam voordringen in de rij zonder
dat iemand dat merkt.
Met de door Van Oei verzamelde to-
po-taal is het mogelijk om bijvoor
beeld het menselijk lichaam op
nieuw te omschrijven. Hoe noem je
dat spul dat je 's morgens in je oog
hoeken aantreft? In topotaal heet dat
Dutsel. Wellerlooi (z.n.) staat voor
datgene dat voeten en handen verto
nen die te lang in een warm bad heb
ben gelegen. Hefswal (z.n.) is het op
bollend deel van het lichaam, veroor
zaakt door te strakke kleding. De
vleeskwab boven de broekband dui
den we aan met Midbuul. Een te
strakke broek (een Middelharnis) re
sulteert in een Midbuul. En wie Vlaar-
dingen slechts kende van de Geuzen
penning, het Visserijmuseum en de
overheerlijke ijzerkoekjes, kan daar
nu nog een betekenis aan toevoegen:
borsten die te groot zijn voor de cups
waar zij in zouden moeten passen.
Resultaat is een dubbele Hefswal.
Parool-redacteur Hans Hoekstra
in Het Parool van 2 januari 2001
KEYWORDS
TREFWOORDEN
GEODESIA 2001-4
