Hoogtemetingen
met tachtig kilometer
per uur
li
Tegenwoordig wordt het steeds moeilijker om een
(rijks)wegafzetting te krijgen voor het uitvoeren van
metingen. Wegafzettingen leiden tot verkeershinder,
zijn duur en daar waar mogelijk moeten deze dan ook
worden voorkomen. De Meetkundige Dienst en de Dienst
Weg- en Waterbouwkunde van de Rijkswaterstaat hebben
samen een nieuwe techniek ontwikkeld, die het mogelijk
maakt om een Digitaal Terrein Model (DTM) op te nemen
met de Automatic Road Analyzer (ARAN). Hiermee kunnen
de hobbels en kuilen in de weg met de verkeersstroom mee
met een snelheid van tachtig kilometer per uur in kaart
worden gebracht.
Het herprofileren van een weg is het herstellen van het
profiel van een weg door het wegfrezen van hobbels, het
uitvullen van kuilen en het vervolgens aanbrengen van een
nieuwe deklaag. Voor de uitvoering van dit proces is een ge
detailleerde hoogtemeting van een weg nodig. De Meetkun
dige Dienst verzorgt deze metingen binnen de Rijkswater
staat. Het meten levert echter hinder op voor het verkeer,
omdat daarbij voor de veiligheid wegafzettingen nodig zijn.
De door de jaren heen successievelijk toegepaste methoden
voor de meting van het hoogtemodel weerspiegelen de
wens om de verkeershinder te minimaliseren. Van water
passen (waar een volledige afzetting voor nodig is) via ta-
chymetrie (waar ook een volledige afzetting voor nodig is,
maar die sneller is uit te voeren) naar Clear-Cone metingen
(waar alleen een afzetting van de vluchtstrook nodig is voor
het opstellen van het meetvoertuig) en nu metingen met de
ARAN (waar geen afzetting voor nodig is). De Dienst Weg- en
Waterbouwkunde en de Meetkundige Dienst zijn namelijk
twee jaar geleden begonnen met de ontwikkeling van een
meetsysteem voor herprofilering van rijkswegen, gebaseerd
op de ARAN. Dit is het systeem waarmee vlakheids- en
schadekenmerken van het wegoppervlak rijdend met de
verkeersstroom mee worden gemeten ten behoeve van de
meerjarenplanning van het verhardingsonderhoud. On
langs is het ontwikkelde meetsysteem ten behoeve van de
herprofilering van (rijks)wegen na een uitgebreid test
traject in gebruik genomen.
Digitaal terreinmodel van een weg
Het DTM van een weg wordt berekend uit de continue
meting van de hoogte, de oriëntatie van het voertuig en de
afstand tot de weg. Dit wordt bereikt door de metingen van
een gyroscoop en de versnellingsop-
nemers te combineren met de waar
nemingen van de ultrasone hoogteme
ters van de ARAN-meetbalk. Het DTM
van een weg wordt in lengterichting
gefilterd; dit houdt in dat alleen die
onvlakheid in het lengteprofiel van
het DTM aanwezig is, die van invloed is
op de comfortbeleving van de automo
bilist. Deze onvlakheid moet worden
weggenomen bij het herprofileren van
een weg. In lengterichting wordt om
de twee meter, en in dwarsrichting om
de tien centimeter de hoogte van het
wegoppervlak gemeten. Uit dit dichte
net van waarnemingen is zowel een ij
ler klassiek DTM samen te stellen als
een gedetailleerd DTM, waarin bijvoor
beeld ook de rijsporen tot uitdrukking
komen.
Pilot
Als laatste fase in de ontwikkeling van
het meetsysteem is een pilot uitge
voerd. Deze had tot doel het testen van
de nauwkeurigheid en het opdoen van
ervaring voor het opzetten van de pro
ductie-omgeving. Hiertoe is een weg-
traject geselecteerd, waar de metingen
reeds op klassieke wijze waren uitge
voerd en verwerkt tot uitzetgegevens
voor de uitvoering van het werk. In de
pilot zijn metingen met de ARAN uit
gevoerd en eveneens verwerkt tot uit
zetgegevens, waarna de resultaten met
elkaar zijn vergeleken. De pilot is uit
gevoerd op een traject van vijf kilo
meter van de noordbaan van de A28
ter hoogte van Meppel.
A R A N - M E E T S Y S T E E M VOOR HERPROFILERING VAN RIJKSWEGEN
1) Dit artikel is
gebaseerd op een
bijdrage in het
RWS-blad
Wegen-info van
juni 2002.
ir. W.H. van
Ooijen en
ir. M. C. P. van
Hengstum,
resp. Dienst
Weg- en Water
bouwkunde en
Meetkundige
Dienst van de
Rijkswaterstaat.
GEODESIA 2002-10
