voerd. Bij batchverwerking is veel na-
controle nodig en zijn fouten soms erg
moeilijk op te sporen. Bovendien vergt
dit toch nog steeds een operator die
precies begrijpt wat er aan de hand
kan zijn.
Bij de Meetkundige Dienst van de
Rijkswaterstaat (MD) houdt Frans
Spruyt zich onder andere bezig met de
vervaardiging van digitale topografi
sche bestanden (DTB Droog en Nat)
waarin alle wegen en waterwegen
voorkomen die door Rijkswaterstaat
worden beheerd. Daartoe beschikt
men over 35.000 luchtfoto's, die ge
middeld eens in de vijf jaar worden
ververst. Sinds 1999 worden deze ge
scand en sinds 2000 worden, als bijpro
duct van DTB, jaarlijks driehonderd or-
thofotomozaïeken gemaakt. In de pre
sentatie gaat Spruyt in op ervaringen
met Socet Set onder UNIX, waarmee
triangulatie en orthofotomozaïek-pro-
ductie worden gedaan. Dit laatste zou
veel menuwerk kunnen vereisen, of
men zou er handmatig batchfiles voor
moeten aanmaken. Het proces is even
wel te automatiseren nadat de oriënte
ringen van de foto's bekend zijn, want
de MD beschikt met het AHN al over
een volledig hoogtemodel. Om het pro
ces in banen te leiden is een ArcView-
applicatie ontwikkeld, die gebruik
maakt van de functionaliteit van Socet
Set en van de on line beschikbaarheid
van het AHN. Met deze applicatie zijn
de selectie van foto's per kaartblad, het
voorbewerken van het AHN, het in
stellen van de parameters voor 'feathe
ring' enzovoort volledig geautomati
seerd.
Semi-automatisch
ingewonnen
3D-model van een
deel van Frankfurt
(met dank aan
Geocart Herten).
Tijdens de implementatie van het productieproces kwamen
allerlei problemen om de hoek kijken. Sommige hiervan
zijn reeds opgelost (foutieve scans, DHM te groot voor Socet
Set, instelling feathering, bug in batchgewijze inwendige
oriëntering), andere nog niet (overgang tussen twee foto's
dwars door een auto, vervormde gebouwen omdat AHN
over maaiveld loopt, grootte van TIFF-files, update van mo
zaïeken met nieuwe foto's). Voor de wat verdere toekomst
mikt men op een verbeterde versie van Socet Set ten aan
zien van 'seam lines' en op het gebruik van MrSid in plaats
van TIFF. Het zou wenselijk zijn om het DHM uit de foto's
zelf af te leiden gezien de actualiteit van AHN. Ook wil men
vectorinformatie uit het DTM kunnen gebruiken, evenals
GPS/INS-gegevens die tijdens de vlucht zijn opgenomen. Uit
eindelijk is het de bedoeling dat de hele DTB-revisie wordt
uitgevoerd met digitale fotogrammetrie, want analytische
plotters zijn op den duur niet meer in de lucht te houden.
De laatste presentatie werd gegeven door Robert Kroon van
Geodelta te Delft en ging over in-house ontwikkelde foto-
grammetrische software die gemaakt is volgens informatie
technologisch verantwoorde methodieken. Het resultaat is
de Phoxy-technologie, die Kroon omschreef als een 'cen
traal zenuwstelsel met phoxy-database componenten'. Al
dus is een systeem ontstaan voor onder andere beeldbewer
king, fotogrammetrie en mathematische geodesie. Centraal
in het systeem staat een component genaamd 'type image'.
Andere componenten behandelen uiteenlopende zaken als
2D- en 3D-waarnemingen, de camera, bitmaps, lensverteke
ning, maar ook projectbeheer, gebruikmakend van mile
stones. Phoxy-technologie biedt twee mogelijkheden om
met deze bouwstenen kant-en-klare software samen te stel
len: script files en applicaties. Geodelta kan applicaties leve
ren, maar ook de gebruiker zelf kan deze bouwen met door
Geodelta geleverde libraries. Verscheidene applicaties pas
seerden de revue, waarbij 'Railsafe' (opnamen die naast de
spoorweg worden genomen en vervolgens gerectificeerd,
ter vervanging van opnamen van tussen de rails) en 'Phairy'
(triangulatie en blokvereffening) het meest tot de fotogram-
metrische verbeelding spraken. Hoewel Geodelta zich in de
eerste plaats richt op 'tailor made'-applicaties, zou men ook
wel standaardpalcetten kunnen leveren, waarmee bijvoor
beeld Socet Set beconcurreerd zou kunnen worden. Hier
voor bestaan echter geen concrete plannen; Geodelta vraagt
zich af of ze toch al niet te veel verschillende dingen doen,
namelijk zowel software bouwen als beelden verwerken.
Bovendien is het moeilijk om met verkoop van standaard
software genoeg te verdienen, temeer omdat men daarmee
zijn innovatievoordeel uit handen geeft.
De middag werd afgesloten met een discussie die al snel
over de pecunia ging en zeer levendig werd. Bij de vraag in
hoeverre kostenreductie door automatisering vanzelf tot
rendementsverbetering leidt, werd het probleem gesigna
leerd dat de markt niet groeit en slechts ldeine winstmar
ges toelaat, ondanks nieuwe toepassingsmogelijkheden zo
als mutatiedetectie. Digitale camera's zijn nog steeds bij
zonder duur, zodat slechts weinigen zich zo'n investering
GEODESIA 2003-1
