Expositie 'Op zoek
naar het ideale land'
op zoek naar het
ideale land
O
200 jaar Nationaal Archief
k33rt6n, ïOto s gd tGKGnino
haags historisch museum
Het Nationaal Archief (eerder Algemeen Rijksarchief
geheten) bestond in 2002 tweehonderd jaar. Naar
aanleiding daarvan richtte het Haags Historisch
Museum een expositie in onder de naam 'Op zoek naar het
ideale land. Reis door 200 jaar Nederlands landschap'. De
tentoonstelling startte op 30 november 2002 en is tot en
met 2 maart 2003 te bekijken. Daarnaast verscheen er een
fraai boek. Florike Egmond stelde 'Nederland in de maak'
samen over geschiedenis, identiteit en toekomst van het
Nederlandse landschap (240 p., ISBN 90 400 8740 7, 22,50).
In de expositie en het boek staan kaarten uit het Nationaal
Archief centraal. In het boek staan daarnaast interviews
met mensen uit het 'landschapsvak'.
"In het Haags Historisch Museum wordt de bezoeker een
reiziger die met kaarten en plattegronden uit het Nationaal
Archief het land verkent", zo zegt de folder. Op de tentoon
stelling zelf (in vier zaaltjes) zijn de objecten alleen genum
merd en krijgt men een tekstboekje te leen. Voor snelle,
moderne mensen bevat het ook tips als 'Wat u zeker niet
mag missen'. Als eerste wordt dan nummer 1 van de ten
toonstelling genoemd: "De eerste landkaart op meetkun
dige grondslag, ruim 10 m2 groot. Voor het eerst voor het
publiek te zien". Het gaat om de Choro-Topographische
Kaart van baron C.R.T. Kraijenhoff van bijna tweehonderd
jaar oud, waarvoor hij zijn driehoeksmeting uitvoerde. Het
Ingekleurde kaart
met postroutes,
1816.
tekstboekje meldt nog dat Krayenhoff
het landmeten en waterpassen van
zijn vader leerde.
Verder spraken mij zeker kaarten voor
wegbeheer aan. Waterstaatsingenieur
A. Blanken maakte in 1814 een beheer-
kaart van het wegvak Vianen-Gorcum
van Grote Weg No 1 voor het toenmalig
project 'te Plaatse Tolhuizen en hek
ken'. Naast de kaart hangt een gedrukt
tolreglement. Dezelfde Blanken teken
de bijvoorbeeld ook de Grote Weg No 7
van Amsterdam naar Antwerpen en No
11 van Utrecht naar Zaltbommel. De
laatste kaart uit 1818 kent nog twee
schaalstokken: één in Rijnlandsche
Roeden en één in wat hij noemt Ellen
meters). De 'Kaart der Nauwkeurige
situatie van de Fronten der Huizen &c:
langs het gedeelte des Groten Wegs No
7, traverseerende het dorp Zwijn-
drecht uit 1819 van waterstaats
ingenieur A. C. Rros is in GBKN-termen
deels een vroege 'nietjeskaart', maar
geeft ook noklijnen weer. (Dat feno
meen op grootschalige kaarten is dus
ouder dan de luchtfotogrammetrie!)
Adri den Boer,
redacteur.
nationaalarchief
GEODESIA 2003-2
