I G I T A L E INFORMATIESYSTEMEN
Het ontstaan van een openbare weg
door verjaring kan worden tenietge
daan wanneer gedurende een tijdvak
van tenminste een jaar duidelijk ter
plaatse is aangegeven dat de weg slechts
bij gedogen toegankelijk is, bijvoor
beeld door het plaatsen van een bord
'eigen weg' of een bord 'verboden toe
gang'. Binnen de genoemde termijnen
kan de openbaarheid feitelijk alleen
veranderen door een raadsbesluit (bij
wegen die bij de provincie of het water
schap in onderhoud zijn een provinci
aal besluit, en bij wegen die bij het Rijk
in onderhoud zijn een besluit door het
Rijk) tot bestemming van openbare weg
of onttrekking aan het openbaar ver
keer. Is een weg openbaar als gevolg van
een besluit of op basis van verjaring?
Dan heeft de rechthebbende geen keus
dan het publiek de weg overeenkomstig
zijn bestemming te laten gebruiken. De
Wegenwet kent de mogelijkheid om
een beperking in het gebruik te vermel
den, bijvoorbeeld als fiets-of voetpad. In
dat geval mag de rechthebbende alleen
fietsers en/of voetgangers toelaten en
andere gebruikers weigeren. Zodra een
weg aan het openbaar verkeer is ont
trokken op basis van een besluit of op
basis van verjaring, dan vervallen alle
genoemde verplichtingen.
Onderhoudsplicht
Naast de vastlegging van openbaar
heid biedt de Wegenwet ook de moge
lijkheid 0111 de onderhoudsplicht te re
gistreren. Hiermee wordt gewaarborgd
dat er iemand is aangewezen, die ver
antwoordelijk is voor het in goede
staat verkeren van openbare wegen.
Ook voor de onderhoudsplicht kent de
Wegenwet een verjaringssysteem voor
het ontstaan of het tenietgaan van de
plicht, als volgt:
wanneer een in de legger vermel
de onderhoudsplichtige gedurende
twintig achtereenvolgende jaren op
geen enkele manier aan zijn onder
houdsverplichting heeft voldaan, is
de verplichting om een weg te onder
houden tenietgegaan. Indien de on
derhoudsplichtige tijdens deze perio
de een bevel krijgt van het bevoegd
gezag (vermeld in kolom X van de
wegenlegger) om aan de onderhouds
verplichting te voldoen, wordt de
werking van deze bepaling gestuit;
èÊk
wanneer gedurende tien achtereenvolgende jaren het
onderhoud wordt uitgevoerd door het Rijk, de provincie,
de gemeente of het waterschap, wordt hiermee de oor
spronkelijke onderhoudsplicht tenietgedaan en gaat die
over op de instantie die dat onderhoud feitelijk uitvoert.
De onderhoudsplicht wordt vastgelegd zowel voor openba
re wegen als voor de bruggen en duikers die zich in de weg
bevinden. Overigens zijn de vermelde verjaringstermijnen
niet van toepassing op de onderhoudsplicht voor duikers.
Wegenlegger
Om de onderhoudsverplichting van de openbare wegen op
de juiste manier te kunnen registreren wordt in de Wegen
wet bepaald dat per gemeente alle openbare wegen buiten
de bebouwde kom in een wegenlegger moeten worden op
genomen. In deze wegenlegger vindt een vermelding plaats
van de betreffende weg met haar afmetingen, aard van de
verharding, in de weg gelegen bruggen en duikers, onder
houdsplicht en de bijdrageplicht voor het onderhoud.
Wegen binnen de bebouwde kom worden niet opgenomen
in de wegenlegger, omdat wordt verondersteld dat in het
algemeen geen onzekerheid bestaat over de openbaarheid
en onderhoudsplicht hiervan; het nut van een legger zou
niet opwegen tegen de daaraan te besteden kosten en moei
te. In de Wegenwet is het Wegenleggerbesluit opgenomen.
Daarin wordt het model aangegeven waaraan de wegen
legger moet voldoen (fig. 2). De tekst op het voorblad, de
kolomindeling met bijbehorende koppen in de legger en de
achterbladen waarop de handtekeningen ter vaststelling
worden geplaatst, worden hierin letterlijk voorgeschreven.
De wegenlegger is altijd in boekvorm opgemaakt met bijbe
horend een topografische kaart 125.000 (fig. 3).
Vaststellingsprocedure
Na de opmaak van de wegenlegger volgt een vaststellings
procedure conform de bepalingen in de wet. Deze procedu
re voorkomt dat er iemand in zijn rechten of belangen
wordt aangetast. De wegenlegger wordt door Burgemeester
en Wethouders (B&W) opgemaakt, waarna iedere belang
hebbende zienswijzen kan indienen. B&W maken vervol
gens een advies op aan Gedeputeerde Staten (GS) en beoor
delen of de zienswijzen aanleiding geven tot het wijzigen
van de ontwerp-wegenlegger. In dat geval bestaat de moge
lijkheid om opnieuw zienswijzen in te dienen bij GS. Nadat
de legger definitief door GS is vastgesteld, is er nog een
mogelijkheid om ingevolge een rechtelijke uitspraak het
gelijk te behalen.
Rechtskracht
Na vaststelling van de wegenlegger door GS heeft de legger
rechtskracht. Er kan alleen nog worden afgeweken van de
in de legger vermelde gegevens, indien te bewijzen is dat na
vaststelling van de wegenlegger een wijziging in de situatie
is ontstaan. De wegenlegger kan nooit een instrument
zijn om verplichtingen te scheppen of op te leggen. Het is
slechts een registratie van bestaande verplichtingen en
situaties.
r tep m
ing. B.J.
Scherpenzeel-
Capel, specialist
Wegenlegger
bij Arcadis Geo-
en Vastgoed
informatie.
GEODESIA 2003-2
