Koopgoot in kaart:
kwartiermakers
gezocht!
Een temporeel GIS
Onder het motto 'Kaarten werden gemaakt omdat er
wat te doen was' wordt momenteel hard gewerkt
aan voorbereidingen voor een digitale beschrijving
van de ruimtelijke ontwikkeling tussen 1830 en nu
van de Rotterdamse Beurstraverse en omgeving.
Wie wil er meehelpen?
In 1999 verzorgde ik, als invaller, onderwijs over GIS en
kartografie voor eerstejaarsstudenten in Delft. Naast een
hoor- en kijkcollege was er ook een practicum, waarin
enkele principes van analyse en visualisatie moesten wor
den verkend. Nu ben ik van oorsprong een stadsmens, dus
lag het voor de hand om daarvoor een stedelijk gebied te ne
men. Ik vond het in mijn geboortestad Rotterdam: na een
gesprek op de afdeling Landmeten en Vastgoedinformatie
bestudeerde ik op een zonnig terras in de binnenstad de
kaart 'Rotterdam nieuw 1970 over oud 1940' die ik al vele
jaren bezit. Zo geïnspireerd kwam ik op het gebied rond de
Beurstraverse: een in 1997 geopend verdiept winkelparadijs
dat in de volksmond (en daar niet alleen) de 'Koopgoot'
wordt genoemd. Ik heb daarna wat oude kaarten uit een
facsimile-uitgave en foto's uit boeken over Rotterdam ge
scand, en daaromheen het practicum opgebouwd.
Motieven voor een Koopgootproject
Al voor het practicum begon dacht ik aan een uitgebreider
project en wel voor de beschrijving van de ontwikkeling in
de loop der tijd van de Koopgoot en zijn directe omgeving.
Recentelijk heb ik die gedachte weer opgepakt. Voor een
dergelijk project zijn twee motieven aan te voeren: een
technisch en een historisch. Een Koopgootproject kan die
nen als demonstratie van een 'spatio-temporele database',
ofwel een GIS waarin de factor tijd een vooraanstaande rol
speelt. Veel GISsen zijn nu nog min of meer statisch, maar
in de toekomst, wanneer alle gegevens digitaal worden vast
gelegd, zullen we ook steeds vaker ontwikkelingen in de
tijd kunnen analyseren en visualiseren. Zo'n GIS kunnen
we echter nu al opbouwen en wel met historische gegevens.
Deze zijn voor het gebied rond de Koopgoot rijkelijk voor
handen in de vorm van kadastrale gegevens vanaf rond
1830, gemeentelijke kaarten, plannen voor het gebied, te-
keningen, foto's, enzovoort. De kunst
is alles goed aan elkaar te koppelen en
toegankelijk te maken, maar dat mag
voor geodetische beroepsbeoefenaren
met wat hulp van buiten geen pro
bleem zijn. Op die wijze tonen we, ook
aan het algemene publiek, ons kunnen
als geo-informant. Als kern van de da
tabase kan dienen de ontwikkeling
van de rechtstoestand vanaf rond
1830, compleet met elke mutatie in ei
gendom of parcellering, op basis van
kadastrale gegevens. Daaromheen
plooien we zoveel mogelijk informatie
uit gemeentelijke bron over de bebou
wing, de (ondergrondse) infrastruc
tuur (leidingen, metro) en de vele plan
nen die voor het gebied zijn gemaakt,
zoeken opnameplek en -richting van
de talloze (lucht)foto's uit, maken ou
de kaarten een beetje passend, kort
om, zorgen voor een integratie van al
lerlei geodetische en kartografische
gegevens en werkwijzen. Daarbij hoort
natuurlijk ook een uitleg van de ge
bruikte technieken nu en in vroeger tij
den, opdat de raadpleger van de gege
vens een helder beeld krijgt van de blij
vende rol van geo-informatie voor recht
stoestand, bestemming, inrichting en
beheer, hier van een stedelijk gebied.
Zoiets moet de burger aanspreken!
De ruimte rond de Koopgoot is nu een
dynamisch winkelgebied, waar een
ir. R. van der
Schans, zelfstan
dig adviseur voor
kaartgebruik en
interactie bij GIS
te Bennekom
en geboren
Rotterdammer.
GEODESIA 2003-3
