QtS» GfN
STICHTING GEODESIA EN GIN
INFORMATIE
Geodesiaprijs 2002
Hoe vlak is de bodem van een ski
sje
Op 26 maart 2003 werd de periodieke
vergadering van de opdrachtleiders
van de afdeling
Landmeten van
ProRail, Geodesie
en Infradata ver
rast door de onver
wachte, en onver
klaarbare binnen
komst van twee
functionarissen
van de Stichting
Geodesia, name
lijk voorzitter Leen Murre en hoofdre
dacteur Herman Quee. Tot enige verba
zing van de negen leden van de vergade
ring trok hun voorzitter, Arnold Bakker
(hoofd van de buitendienst van G&I),
zich voorlopig niets aan van de aanwe
zigheid van de twee externe toehoor
ders, en de gloedvolle discussie werd
met grote openhartigheid voortgezet.
Na een rustige afsluiting van het agen
dapunt kreeg Leen Murre het woord, en
hij deelde mede dat één van de aanwezi
gen, ir. René van Noord, winnaar is van
de Geodesiaprijs
2002. De prijs is
door de redactie
toegekend voor
René's artikel 'Van
veelhoek tot per
manent GPS-refe-
rentiestation' in
het februarinum
mer van 2002. Het
artikel is winnaar
van negen genomineerde artikelen uit
de jaargang. Het geeft volgens de redac
tie een fraai overzicht van de revolutio
naire ontwikkeling van de puntsbepa-
lingstechniek tijdens de 90-er jaren, ver
haalt over de samenwerking tussen de
geodetische marktsector en de op
drachtgever, en behandelt ontwerp- en
realisatieproblemen op kernachtige wij
ze. Dat alles met als achtergrond het
mega-spoorproject 'Betuweroute'.
zflVi
tSSÊS BsSm4JTw'.Sliasas Geo-lnformatie Nederland
Stichting Geodesia
Voor de heren van Geodesia was dit
een bijzondere prijsuitreiking, omdat
de winnaar al enkele jaren met Leen
Murre in het (dagelijks) bestuur van
Geodesia zit, en nog veel meer jaren
Herman Quee als afdelingshoofd van
G&I heeft gekend. In het gezellige sa
menzijn na de prijsuitreiking vroeg
één van de collega's zich dan ook luid
keels af of het wel onafhankelijk zou
zijn toegegaan bij de toekenning van
de prijs! Daarvan mag echter iedereen
verzekerd zijn.
De redactie
In februari 2003 berichtte de Leeu
warder Courant over de inzet van drie
'meetkundigen', zoals deze krant ze beti
telde. Genoemde drie waren medewer
kers van de landmeetkundige afdeling
van het ingenieursbureau Oranjewoud.
Zij waren in Leeuwarden om te constate
ren of een oppen/lak wel geheel 'vlak'
zou zijn. In dit geval niet het aardopper
vlak, maar de bodem van een oud vracht
schip. Wat was het geval?
Elke zomer vinden in Friesland de zeil
wedstrijden plaats van de Sintrale Kom-
misje Skütsjesilen (SKS). Aan de deelne
mende bemanningen en hun nostalgi
sche oude vrachtschepen worden zekere
eisen gesteld. Aan deze skütsjes zijn dat
normen van authenticiteit. Maar ook
aan de bodems van de schepen worden
eisen gesteld. De 'Commissie 2000' van
genoemde zeilwedstrijden stelde bij een
inspectie vast dat het skütsje van Joure
(It Jouster Skütsje) een bolvormige of v-
vormige bodem had. Volgens de normen
is een dergelijke bodemvorm niet toege
staan. Dat had tot gevolg dat na het
'skütsjesilen' van het vorige jaar het Jous
ter skütsje uit alle uitslagen van de wed-
strijden werd geschrapt. De bemanning
van dit Jouster skütsje 'Oeral Thüs' ac
cepteerde dit oordeel geenszins en stelde
dat de bodem van hun schip 'vlakker dan
vlak' was. Zij deden een beroep op de eer
dergenoemde meetkundigen van het in
genieursbureau 'Oranjewoud' uit Heer
enveen. Nadat in Leeuwarden het skütsje
nabij het Fries Expocentrum uit het wa
ter was getakeld, werd door drie meet
kundigen driedimensionaal de bodem
tot op minder dan een millimeter van vo
ren naar achteren en van bakboord naar
stuurboord opgemeten. Nadat de meet
gegevens per computer waren verwerkt,
bleek de uitslag positief te zijn. Het oor
deel was dat de bodem weliswaar geen
biljartlaken was, maar toch wel 'aardig
vlak' leek te zijn.
Op de eerder in de zomer genomen be
sluiten wenste het SKS-bestuur echter
niet terug te komen, mede gelet op het
oordeel van de eerdergenoemde Com
missie 2000. Deze commissie had een
lange lat tegen de 2,47 m brede onder
kant gehouden en had geconstateerd dat
zich hier en daar ruimten van wel twee
centimeter bevonden. En deze afwijkin
gen waren zodanig groot, dat niet van
een vlakke bodem kon worden gespro
ken. Wanneer het Jouster skütsje dit jaar
aan het 'skütsjesilen' wil deelnemen,
moet het eerst in orde worden gebracht,
aldus het oordeel van de SKS: "As it ün-
derwetterskip dan wer echt flak is, kinne
de Jousters wer folop meisile".
De vraag 'vlak of niet vlak' is typisch een
landmeetkundig vraagstuk, en klinkt ie
dere geodeet wel bekend in de oren. De
vraag of een lijn recht, een hoek haaks,
een stuk land vlak of bestrating effen is,
zijn in wezen landmeetkundige vraag
stukjes. Volgt hieruit, dat de meetkundi
gen van Oranjewoud dan toch maar
weer opnieuw in het spier moeten ko
men om de commissies te instrueren dat
precisienormen niet kunnen worden uit
gedrukt in 'recht, haaks of vlak'? Hoe een
en ander ook moge zijn, de meetkundi
gen hebben in elk geval getoond dat in
het vlakke Nederland ook driedimensio
naal kan worden gemeten.
J.H. Holsbrink
(Uit: Leeuwarder Courant van 8, 20 en
27 februari 2003)
geodesia 2003-5
