Tijdruimtelijk
model als basis
voor een tijdruim
telijk dataformaat
Temporeel GIS
Een geograaf bestudeert allerlei aspecten die te maken hebben met de ruimte
en met de veranderingen hierin. Daarbij gebruikt hij tal van specifieke technie
ken en instrumenten, onder andere geografische informatiesystemen. Vandaag
de dag wordt hierbij echter voornamelijk aandacht besteed aan statische infor
matie. Onderzoek wijst uit dat er meerdere tijdruimtelijke modellen bestaan
[1] [5] [6], waarbij enkel het lineair concept als temporeel model wordt gehan
teerd. De vraag kan worden gesteld of niet eerder gezocht dient te worden
naar een vernieuwd temporeel inzicht, in plaats van een vernieuwd tijdruim
telijk inzicht. In dit artikel gaan we dieper in op deze probleemstelling^.
Een geografisch informatiesysteem (GIS) is een compu
tersysteem (met zowel de software, hardware, data en
organisatie ervan) dat gebruikt wordt om geografi
sche gegevens op te slaan, bij te houden, te analyseren en te
visualiseren. Om dit mogelijk te maken moeten deze gege
vens worden vertaald vanuit de realiteit naar het GIS. Nood
zakelijke tussenstappen tussen de realiteit en een informa
tiesysteem zijn het ruimtelijk model en de gegevensmodel-
len. Het ruimtelijk model is de beschrijving van de realiteit,
na een weldoordachte informatieanalyse. Deze beschrijving
kan allerlei vormen aannemen van kaartminuut tot digita
le of getabuleerde data. In het conceptueel gegevensmodel
wordt weergegeven welke data worden verwerkt en welke
relaties er bestaan tussen de verschillende soorten gege
vens. Daarbij wordt de geografische informatie onderschei
den in de geometrische gegevens en de niet-geometrische
gegevens, ook wel semantische attributen genoemd. De
niet-geometrische gegevens kunnen van sterk uiteenlopen
de aard zijn. Ze kunnen een directe eigenschap vertolken
(bijv. hoogte, diepte, saliniteit) of een relatie naar andere
objecten omschrijven (bijv. dit gebouw behoort tot dit ge
bouwencomplex). Tezelfdertijd dient er een koppeling te
gebeuren tussen de geometrische gegevens en de niet-geo
metrische gegevens. Deze koppeling vangt de conceptueel
noodgedwongen splitsing tussen geo
metrie en attribuut op.
De belangstelling van de kartograaf en
de geograaf gaat meestal uit naar de ge
ometrie van de conceptuele datamodel-
len, in het bijzonder het raster- en het
vectormodel. Bij het rastermodel wordt
de reële wereld voorgesteld aan de hand
van een matrix van cellen gelokaliseerd
met behulp van rijen en kolommen. Bij
het vectormodel wordt de realiteit voor
gesteld door punten, lijnen en polygo
nen, gepositioneerd door coördinaten.
Temporeel datamodel
Tijd is een complex gegeven dat tal van
kenmerken vertoont: topologie van de
tijdlijn, soorten veranderingen, tijds-
datering, meerschaligheid, vaagheid
en multidimensionaliteit |7|. In het
huidige artikel wordt één specifiek as
pect uitgediept, namelijk het modelle
ren van tijdsintervallen (I). Tijdsinter-
1) Het artikel is geba-
seerd op een voor
dracht tijdens de
IIth National
Conference on
GIS ResearchUK
(GISRUK), Londen,
april 2003.
N. van de Weghe, aspirant FWO-
Vlaanderen, en prof.dr. Ph. de Maeyer,
hoofddocent Cartografie en GIS,
Universiteit Gent.
GEODESIA 2003-9
