IJ
i
Op deze manier kan het triangulair
concept in combinatie met een GIS
worden aangewend om een beter tem
poreel inzicht te verwerven in allerlei
domeinen, zoals de geologische evolu
tie van de aarde, de evolutie van een
stad, het kluwen van een criminolo
gisch netwerk, de temporele samen
hang van gegevens uit een cursus, de
evolutie van de wetgeving, enzovoort.
Tijdruimtelijk datamodel
In een tijdruimtelijk model worden zo
wel gegevens met een temporele als
met een ruimtelijke component weer
gegeven. Het is hierbij van wezenlijk
belang dat het geheel (tijdruimtelijk
model) meer oplevert dan de som van
de aparte delen (temporeel model
ruimtelijk model). Momenteel biedt de
commerciële software voor GIS voorna
melijk tweedimensionale geografische
informatiesystemen aan, daar de derde
dimensie nog niet optimaal wordt
ondersteund3). Daarom worden hier
ook enkel de eerste twee ruimtelijke di
mensies (X en Y) bekeken.
Het voorgestelde tijdruimtelijk model
bouwt verder op het triangulair tem
poreel concept. Het model wordt opge
bouwd aan de hand van een concreet
voorbeeld, namelijk de evolutie van
een watergrens gedurende een periode
van negen tijdsmomenten, bestudeerd
in een GIS met vectorgeometrie (fig. 6).
Typisch bij het onderzoek van een mo
del is het gebruik van een sterk vereen
voudigd voorbeeld. Op deze manier
kunnen de kernproblemen het best
worden bestudeerd. De watergrens is
een lineaire grens, opgebouwd uit
punten, die onderling verbonden zijn
tot lijnstukken. De grenslijn verdeelt
twee polygonen, namelijk een noorde
lijk gelegen waterpolygoon en een zui
delijk gelegen landpolygoon.
Een veel gebruik
te visualisatie is
de animatie van
momentopnamen
(zogenaamde snap
shots), die werkt
volgens het prin
cipe van een te
kenfilm. De ver
schillende snap
shots (in dit geval
negen) worden
met een constan
te frequentie af
gespeeld (bijv. el
ke momentopna
me blijft één se
conde op het
scherm staan), zodat de grensevolutie duidelijk zichtbaar
wordt. Het grootste probleem bij een dergelijke animatie
zijn de beperkte analytische mogelijkheden. "Op welk tijd
stip was de uitbreiding van het water het grootst?" is een
eenvoudige tijdruimtelijke vraag die aan de hand van zo'n
animatie moeilijk te beantwoorden is. Het is evident dat bij
toename van de complexiteit (bijv. meerdere punten per
grens, meerdere grenzen, meerdere soorten objecten, meer
dere attributen, langere perioden) het snapshotmodel on
toereikend wordt om een antwoord te bieden aan tijdruim
telijke vragen.
êT*
Fig. 6.
Evolutie van een
watergrens (T,- staat
voor de periode
FMl
In eerste instantie wordt het triangulair temporeel concept
uitgebreid met slechts één ruimtelijke dimensie, namelijk
de X-coördinaat (fig. 7). Met andere woorden, de tweedi
mensionale reële ruimte wordt geprojecteerd op de hori
zontale X-as en de veranderingen in de Y-richting worden
voorlopig genegeerd. Op deze manier wordt van het trian
gulair tweedimensionaal temporeel model overgegaan
naar een driedimensionaal model, waarbij de eerste twee
dimensies staan voor de twee temporele dimensies (D1 Tj
en D2 T2) en de derde dimensie voor de eerste ruimtelijke
dimensie (D3 Rx). Elk punt van de watergrens wordt in de
tail bestudeerd door aan te duiden in welke tijdsspanne het
voorkomt (tabel 2).
TO Tl T2
3) Voor specialisatie-
werken over 3D-GIS
wordt verwezen
naar [9] en [3].
Tabel 2.
Voorbeeld: evolutie
TIJDSTIP T
van elk punt in X
(de codes zijn
0
1
2
3
4
5
6
7
8
samengesteld uit
drie tekens,
Xao
V
V
V
V
V
V
V
V
V
bijvoorbeeld: XAO,
met X: ruimtelijke
a.
UJ
z
z
z>
z
*B2
dimensie; A: naam
van punt, 0:
Xc4
V
V
V
ruimtelijke
coördinaat).
2
XC5
V
V
V
Xd6
V
V
V
V
V
V
V
V
V
Xei
V
V
V
V
V
V
V
V
Fig. 7.
Evolutie van de
punten van de
watergrens: X-
coördinaten.
D,[KM]
0 1 2 3 4 5 6
A3 T3 D3
El
DX[KM]
5 1 2 3 4 5
T4
D,[KM]
T6
T7
D,[KM]
0 1 2 3 4 5 6
0 1 2 3 4 5 6
0 1 2 3 4 5 6
GEODESIA 2003-9
