Een druk volkje
Mutatiesignalering
Vergelijken van gedetailleerde
satellietopnamen met de bestaande kaart
rigens oolc aan hoe belangrijk het antici
peren op, én de kwaliteit van een bewol-
kingsvoorspelling is voor de exploitatie
van een aardobservatiesatelliet. Ook aan
dit aspect wordt door steeds meer satel
lieteigenaars aandacht besteed. De feite
lijke opnamefrequentie boven Neder
land neemt in de praktijk dus steeds ver
der toe.
'God schiep de wereld, maar Nederland
is gemaakt door de Nederlanders' is
een in het buitenland nog weieens ge
hoorde karakterisering van ons land.
Omdat we met zoveel op zo'n klein op
pervlak zitten en bovendien een tame
lijk bezig volkje zijn, verandert ieder
jaar 5-10% van de lijnen op welke groot
schalige kaart dan ook. Dat intensieve
gebruik van de ruimte leidt er ook toe
dat we bijzonder gespitst zijn op het
beheer van onze kaarten. We zijn dus
niet alleen een zeer dichtbevolkt land,
we hebben vermoedelijk ook nog eens
het grootste aantal geo-informatiebe-
heerders en GIS-gebruikers per vierkan
te kilometer. Voor deze specialisten,
maar ook voor hun 'klanten' is het be
waken van de actualiteit van de infor
matie van groot belang. Deze bijzonde
re Nederlandse situatie leidt ertoe dat
dit beheersprobleem op een andere wij
ze kan worden aangepakt dan in ande
re landen. Methoden waarmee snel en
eenduidig veranderingen in het ge
bruik van de ruimte kunnen worden
gesignaleerd, kort na het moment dat
ze optreden, zijn in ons land eerder
economisch interessant dan elders.
Vandaar ook dat we in Nederland ta
melijk vooroplopen in de toepassing
van satellieten in dit werkveld.
Veranderingen of mutaties in ruimte
gebruik zijn op twee manieren te sig
naleren als je van satellietopnamen ge
bruikmaakt:
vergelijken van satellietopnamen
met een bestaande kaart, bijvoor
beeld een GBK;
vergelijken van satellietopnamen
met elkaar die met een tussenpauze
van zes maanden, of langer of kor
ter zijn opgenomen.
De eerste manier lijkt enigszins op de klassieke luchtfoto-
kartering en is slechts gedeeltelijk te automatiseren. Het
verschil met de interpretatie van luchtfoto's is dat de inter-
preteur veel meer digitale hulpmiddelen lean gebruiken
dan met de luchtfoto: alle pixels zijn immers op dezelfde
manier in doorgaans vijf golflengtegebieden opgenomen
en er is minder vertekening in de geometrie als gevolg van
de grote opnamehoogte.
In de vergelijking van satellietopnamen van een verschil
lende datum met elkaar is nog veel meer te automatiseren,
hetgeen leidt tot een enorme versnelling in de signalering
van mutaties. Door bestaande kennis te koppelen aan de ge
signaleerde mutaties, lean een mutatie direct worden ver
taald naar relevante beheersinformatie: er is een dakkapel
geplaatst, er is een weginsteek verlegd, een boom is gekapt,
de verlanding in een riviermeander gaat wel of niet volgens
plan, enzovoort. In het onderstaande worden hiervan voor
beelden gepresenteerd. Eigenlijk zijn deze toepassingen in
de wereld nog behoorlijk uniek, maar zoals gezegd, in
Nederland vinden we het erg belangrijk dat we snel en goed
worden geïnformeerd omtrent veranderingen in het ge
bruik van de ruimte. Het is dus wel logisch dat innovaties
op dit onderwerp worden gericht.
Voor de gemeente Meppel is een satellietopname gebruikt
om de watergangen van de GBK aan te vullen en te actuali
seren. Op 24 november 2002 is daartoe een SAT1-opname ge
maakt door de IKONOS-satelliet. Ondanks het jaargetij (met
weinig licht en lange schaduwen) zijn binnen een maand
meer dan 1000 km watergang nieuw gekarteerd en zijn in
nog eens 1500 km watergang wijzigingen en aanvullingen
aangebracht. De beeldanalisten hebben hierbij gebruikge
maakt van allerlei technieken uit de digitale beeldbewer
king die het werk zodanig konden versnellen, dat het gehele
project nog voor eind december 2002 werd opgeleverd. Eerst
is de belijning van de sloten op de GBK omgezet in een kaart
met het wateroppervlak van de watergangen. Vervolgens is
Fig. 2. deze kaart automatisch vergeleken met het satellietbeeld en
Slootdemping daarna opgeschoond. Dit is dan het beginpunt voor de kaart
in Meppel; met nieuwe watergangen. De nog niet op de kaart voorko-
de gemuteerde sloot mende watergangen zijn geautomatiseerd opgespoord,
is rood gekleurd, vervolgens zijn deze weer opgeschoond (fig. 2).
GEODESIA 2003-10
