onderzoek in China. Hij begon met een kort overzicht van
de methode en het algoritme (SEBAL) dat WaterWatch ge
bruikt om schattingen van verdamping en biomassa te ma
ken op basis van satellietwaarnemingen. De redenen waar
om WaterWatch graag gebruikt maakt van MODIS zijn dat
MODIS kwalitatief betere gegevens levert dan AVHRR en bo
vendien ook gratis te gebruiken is. Het tweede deel van zijn
presentatie bestond uit een overzicht van de werkwijze die
WaterWatch toepast om MODIS-data geschikt te maken
voor SEBAL. Hierbij liet Pelgrum zien hoe een correctie voor
het zogenaamde 'bow-tie effect' kan worden uitgevoerd in
combinatie met een geometrische correctie.
WaterWatch heeft MODIS gebruikt bij een praktijkonder
zoek naar waterverbruik in het Hai Bekken in Oost-China.
In dit gebied is sprake van een ernstig watertekort
waardoor de grondwaterspiegel in snel tempo daalt. Aange
zien landbouw de grootste verbruiker is van water is het be
langrijk om het waterverbruik in die sector terug te drin
gen. Dit onderzoek was er daarom op gericht om het water
verbruik in de landbouw per regio te schatten. Uit
deze studie blijkt dat er voor de gehele regio
sprake is van een neerslagtekort, maar met
name in de zuidelijke regio's loopt dit op
tot zo'n 500-600 mm per jaar.
WaterWatch is positief over het gebruik
van MODIS-data. Vooral het feit dat MODIS
een groot gebied opneemt en daarnaast goe
de spectrale en temporele karakteristieken
heeft zijn belangrijke voordelen. Nadeel is het feit
dat processing vrij veel tijd vergt en een goed begrip van de
sensor vereist.
in het veld. Deze veldwaarnemingen
zijn gebruikt om een model te kalibre
ren op basis van neerslag, tempera
tuur en NDVI afkomstig van Landsat
TM en ASTER. De ruimtelijke schattin
gen van NPP die via Landsat TM en AS
TER waren verkregen, konden vervol
gens worden opgeschaald naar de reso
lutie van MODIS. De resultaten met
MODIS bleken nogal variabel, voor het
seizoen 2001 konden goede relaties
worden gevonden tussen MODIS NPP
en gemodelleerde NPP, terwijl dit voor
het seizoen 2002 niet het geval was.
dagelijkse opname
Matt Reeves (University of Montana) presenteerde resulta
ten van één van de standaard MODIS landproducten: Net
Primary Productivity (NNP, ofwel MODI 7). Hij begon met
een overzicht van het algoritme dat gebruikt wordt voor dit
product. Aangezien MODI 7 aan het einde van de verwer-
lcingslceten zit gebruikt het een aantal andere producten als
invoer: Reflectance (MOD09), Vegetation Cover (MOD12) en
Leaf Area Index/FPar (MODI 5). Kortweg wordt NPP vervol
gens gegenereerd door de effectieve zonnestraling te ver
menigvuldigen met de Fpar die is afgeleid van MODIS en te
corrigeren voor respiratie. Reeves demonstreerde de toepas
singen van het NPP-product aan de hand van een tweetal
studies: het schatten van graanopbrengst in Montana en
North Dakota en het monitoren van biomassa in natuur
lijke graslanden in Noord-Amerika.
Een eerste studie naar het schatten van graanopbrengst le
verde tegenvallende resultaten. Dit werd veroorzaakt door
dat gebruik werd gemaakt van landbedelckingsbestanden
(MOD12) die thematisch te grof waren, en meteorologische
informatie die afkomstig was van wereldwijde weersvoor
spellingsmodellen. Nadat een beter landgebruiksbestand
was toegepast (afkomstig van Landsat) en verbeterde meteo
rologische gegevens bleek een voorspelling van graanop
brengst tot op provincieniveau goed mogelijk.
Reeves' studie naar het schatten van NPP voor het monito
ren van natuurlijke graslanden werd ondersteund met veld
waarnemingen waarbij ruim 2700 monsters zijn genomen
Wim Timmermans (ITC) presenteerde
resultaten van zijn onderzoek
naar het monitoring van ver
damping in de Olcavango
Delta in Botswana. Na
een introductie met
fraaie foto's van het stu
diegebied gaf hij een
korte uitleg over het mo
del dat hij had ontwikkeld.
Het model heeft een tweelagen-
structuur waarbij de energiefluxen
van de bodem en de vegetatie apart
worden gemodelleerd. Verschillende
parameters en invoergegevens (vegeta
tie-index, oppervlalctetemperatuur, et
cetera) in het model worden geschat
met MODIS-data. Vergelijking van de
fluxen met metingen gaven behoorlijk
goede resultaten.
De volgende stap betrof de integratie
van de waarnemingen naar dagelijkse
totalen door aan te nemen dat de ver
dampingsfractie constant blijft gedu
rende de dag. Metingen toonden ech
ter aan dat deze aanname niet in alle
gevallen geldig is waardoor dagelijkse
totalen moeilijk zijn te schatten. Tim
mermans sloot zijn presentatie af met
de conclusie dat de resultaten tot nu
toe redelijk zijn, maar dat meer werk
nodig is naar het schatten van de netto
straling, de mogelijkheid om een drie-
lagenmodel te definiëren (bomen,
grassen en kale bodem) en dat de tem
porele integratie verbeterd moet wor
den.
Webverwijzingen
Tutorial databestanden:
www.geo-informatie.nl/modis/modis_ppt.zip
Workshop presentaties:
www.geo-informatie.nl/modis/tutorial_data.zip
GEO-INFO 2004-4
Schattingen van graanopbrengst en
monitoring van graslanden
Monitoring verdamping in
Botswana
