208
p de lijst van "Het geheugen
van de wereld" worden docu
menten opgenomen die door
een internationale adviescommissie
criteria zoals het mondiale belang. Op
de lijst staan bijvoorbeeld het slotdo
cument van het congres van Wenen
uit 1815, de documenten over de aan-
ten en correspondentie van Hans
Christian Andersen, de annalen van de
ook het archief van de Verenigde Oost-
Indische Compagnie. In augustus 2003
besloot de commissie de Atlas Blaeu-
Van der Hem op de lijst te plaatsen.
Verzamelatlassen
De atlas is een tamelijk jong fenomeen
in de lcartografie. Eerst in de late
zestiende eeuw is het concept van de
atlas bedacht. Algemeen geldt als de
eerste atlas in moderne zin het Thea-
trum Orbis Terrarum van Abraham Orte-
lius uit 1570. De naam atlas is ont
leend aan de Atlas van Gerard Merca
tor, postuum uitgegeven in 1595. In de
1 1 1 productie van atlassen een enorme
de concurrentiestrijd tussen de twee
Amsterdamse atlasuitgevers, Hondius
en Blaeu. Vanaf 1635 zien we de atlas
sen "groeien": de concurrenten poog
den elkaar te overtroeven door het uit
geven van atlassen met steeds meer
kaarten in steeds meer delen. Het top
punt werd bereikt in 1662, toen Joan
Blaeu zijn Atlas Maior publiceerde: een
folio-atlas met bijna 600 kaarten in elf
banden. De wat meer gegoede burger
met een geografische interesse was
Adriaen Matham: Zeevis, tekening gemaakt tijdens de reis van Matham naar Marokko als echter niet altijd tevreden met de stan-
deelnemer aan de ambassade van Anthonis de Liedekerke (1640A1). Gewassen pentekening daardatlas die door de uitgevers werd
(catalogusnummer 37:37). aangeboden. Zelfs Blaeu's Atlas Maior
GEO-INFO 2004-5
u Cj
M JD
De atlas Blaeu-Van der Hem:
het Geheugen van de Wereld
Op 11 maart 2004 vond in de Osterreichische Natio-
nalbibliothek de officiële overhandiging plaats door
een vertegenwoordiger van de UNESCO van de oor- zi|'„ g^em^n
konde waarmee de Atlas Blaeu-Van der Hem op de
VN-lijst van "Het geheugen van de wereld" is
geplaatst. De UNESCO ving in 1992 aan met de leg van het Suezlcanaal, de manuscrip-
samenstelling van de lijst van "Het geheugen van de
wereld" (Memory of the World) om documenten op choson-dynastie in Korea, de muziek
opnamen op cilinders in het Berlijnse
papier, perkament, film en ook digitale bestanden Phonogramm-Archiv, en sinds kort
van mondiaal, nationaal en regionaal belang te
beschermen en te behouden voor de toekomst. De
doelstellingen zijn onder meer het toegankelijk
maken van dit documentaire erfgoed voor een zo
groot mogelijk publiek met behulp van de meest
geschikte middelen, en CD-Roms, websites, boeken
en dergelijke te ontwikkelen om het concept van
documentair erfgoed te bevorderen. "Het geheugen
van de wereld" kan gezien worden als parallel met
het Werelderfgoedprogramma, waarbij (cultuur-)land- loop van de zestiende eeuw maakte de
schappen en bouwwerken speciale aandacht krijgen. groei door. Dit kwam onder meer door
