bepaald kunnen worden, termen als 'azuur', 'vermiljoen'
en 'kobalt' duiden een kleur aan maar zijn te vaag en niet
precies. Om tot een preciezere aanduiding van kleur te ko
men is getracht deze uit te splitsen in drie bepalende facto
ren. De eerste is natuurlijk de kleur in pure vorm, in het en
gels 'hue' genoemd. In het kleurenspectrum (de regenboog
kleuren) die bij iedereen bekend zal zijn, liggen de zichtba
re kleuren tussen Infrarood en Ultraviolet en liggen eigen
lijk op een lijn. Om in een kleurenruimte te kunnen werken
zijn de eindpunten Rood en Blauw naar elkaar toe gebogen
en liggen de kleuren in een cirkel. Tussen Rood en Blauw
zijn tussenkleuren gedefinieerd (zie fig. la).
Een tweede factor die bepalend is voor de kleur zoals wij die
waarnemen is de helderheid ('value') van kleur, lopend van
uit het centrum met de pure kleur naar wit aan de ene kant
en naar zwart aan de tegenoverliggende zijde (fig. lb).
De derde factor is de verzadiging ('saturation') van een
kleur, lopend van de pure kleur naar een neutraal grijs.
Hierbij gaat het om de hoeveelheid waar te nemen kleur. Er
is sprake van volledige verzadiging bij de pure kleur en er is
steeds minder van de feitelijke kleur waar te nemen naar
mate we verder naar het neutrale grijs gaan (fig. lc)
wijze wordt geïmplementeerd kan het
verhaal opgaan van kleur-in kleur-
uit. De kleuren in een GIS worden als
RGB gedefinieerd, ook al biedt bijvoor
beeld ArcGIS wel de mogelijkheid om
een kleur te kiezen op basis van CMY-
kleuren. Als er een afdruk van die RGB-
kleuren op papier gemaakt wordt,
moeten die kleuren worden omgere
kend naar CMYK-kleuren. Hierbij
wordt ruwweg gebruik gemaakt van
het eerder uitgelegde model (HSV),
maar wordt helaas geen rekening ge
houden met de karakteristieken van
enerzijds het beeldscherm, waarop het
beeld door de gebruiker wordt gemani
puleerd en die van de printer ander
zijds. Elk onderdeel van het geheel
heeft zijn eigen beperkingen, elk appa
raat heeft ook zijn eigen maximale be
reik van het aantal kleuren dat ge
toond kan worden (kleurengamut). De-
Fig
Kleurencirkel
de
kleuren
pure
Fig. lc. Verzadiging.
kleur
verzadiging
zwart
Fig. ld. Kleurenruimte.
Fig. lb. Helderheid.
Deze drie factoren, tezamen aangeduid met de afkorting
HSV, lean men in een driedimensionale ruimte uitzetten,
waarbij de pure kleuren aan de buitenkant liggen, de verza
diging naar binnen gaat en de helderheid op een loodrechte
as vanuit het centrum staat. Deze ruimte zou men als een
solide bol kunnen tekenen (fig. ld).
Theoretisch kan nu dezelfde kleur binnen deze ruimte ge
definieerd worden als zowel een RGB combinatie alsook een
CMY combinatie. Kleur Management Systemen (CMS) ma
ken gebruik van een dergelijke kleurruimte en als een der
gelijke CMS op de werkplek is geïnstalleerd en op correcte
ze kleurengamut kan worden weerge
geven in een grafiek; het bereik van
een apparaat kan worden gemeten. Als
we de grafieken van bijvoorbeeld een
type beeldscherm en een bepaalde
printer op elkaar leggen is vast te stel
len in welke gebieden de problemen
liggen (fig. 2). In dit specifieke geval
kunnen kleuren die op het beeld
scherm zijn gekozen en vallen binnen
het gekleurde gebied niet gereprodu
ceerd worden op de printer.
GEO-INFO 2004-7/8
