Vormgeving draait om het beeld zelf, kartografie om de informatie
Bijna dagelijks komen we kaarten tegen: in de media,
onderweg, op het werk of op school. Wie maakt deze
kaarten? Hoe worden deze kaarten gemaakt? Waar
om zien deze kaarten er zo uit? In de serie "Kaarten van al
ledag" worden de kaarten die we dagelijks tegenkomen na
der beschouwd. Deze keer: de kaart in de natuur.
Stafkaart en kompas zijn vaak synoniem voor een avon
tuurlijke wandeling in de vrije natuur. Maar om op zondag
middag in de Nederlandse natuurgebieden je weg te vin
den, heeft het kompas allang plaatsgemaakt voor wegwij
zers met gekleurde strepen. Hooguit bieden de GPS-wande-
lingen van Staatsbosbeheer nog een vleugje avontuur. De
kaart houdt stand: niet zozeer een papieren stafkaart, maar
bij de toegang van menig natuurgebied tref je vaak een in
formatiepaneel aan met een overzichtskaart of langs de
wandelroute een situatielcaart.
Naast een tekst over bijvoorbeeld de ontstaansgeschiedenis
en waarin bezoekers worden geattendeerd op interessante
diersoorten, moet een kaart de bezoekers een overzicht ge
ven van het natuurgebied en de vele mogelijkheden laten
zien voor wandelingen, fietsroutes of kanotochten. Een
maal onderweg kan een situatielcaart de bezoekers juist
specifiek uitleg geven over een bepaalde locatie langs de
route. De kaarten op de buitenpanelen van verschillende
natuurbeschermingsorganisaties, waaronder het Zuid-Hol
lands Landschap, het Landschap Noord-Holland en de Vere
niging Natuurmonumenten zijn ontworpen en gemaakt
door Gerrit van Omme van G-0 graphics in Wijk bij Duur
stede in overleg met en in opdracht van Buro Kloeg. In eer
ste instantie doen deze kaarten nogal topografisch aan.
Gerrit van Omme.
De kaart op een
informatiep aneel
fietsroutes in en
rond Almere.
Gerrit vertelt dat het inderdaad de
wens was van de opdrachtgevers, om
de kaarten in de vormgeving aan te la
ten sluiten bij de officiële topografi
sche lcaartseries. In de eerste plaats
waren eerdere routekaarten namelijk
ingetekende topografische kaarten.
Bovendien wordt door deze vormge
ving de herkenbaarheid van het kaart
beeld gewaarborgd. Wat betreft de in
houd wordt het kaartbeeld echter spe
cifiek toegesneden op het beoogde ge
bruik als overzichtskaart, routekaart
of situatielcaart. De route of het karak
ter van het natuurgebied staat voorop,
waarbij de overige topografie onder
steuning biedt ter oriëntatie. Naast de
informatiepanelen maakt Gerrit ook
kaarten voor andere publicaties van
deze organisaties, zoals de "Natuur
wijzer" van Natuurmonumenten of de
gids "Uitwaaien in Zuid-Holland" van
het Zuid-Hollands Landschap.
Bijna 40 jaar geleden begon Gerrit van
Omme zijn lcartografische loopbaan
aan het toenmalige Geografisch Insti
tuut in Utrecht. Sinds 1965 heeft hij de
ontwikkeling van de lcaartreproductie
aan zich voorbij zien gaan. In het be
gin werden de kaarten vermenigvul
digd met behulp van een vloeistofdu-
plicator, ook wel 'drankorgel' ge
noemd. Na het calqueerpapier en het
werken met voorgedrukte tekst die
ingeplakt werd, kwam de periode
van transferletters en plakrasters. Een
nieuwe ontwikkeling was het lithogra-
GEO-INFO 2004-9
De Vaart
Ooctvu rde rib mi rt
ALMERE
BUITEN
Seizoenenbuurt
Elandenbuurt
Noorderpiassen
Verzetswijk
Parkwijk
ALMERE
- STAD
Weerwater
Fllmwljk
Danswijk
Stcdenwijk
Veluwsekanl
ALMERE
HOUT
Uteratuurwtjk
ALMERE
POORT
De Uitgeverij
De Steiger
Kasteel
Almere
De Wierden
Overgooi
Gooimeer
Pampushaven
ALMERE
PAMPUS
Oostvaarders Plassen
2500 meter
IJmeer
Stlchtsebrug
Markermeer
Kaarten van alledag
