Mar'en de Bakker
Vaalc hoor je mensen (vooral uit Euro- denten voor elf maanden MSc GIS (50 ties was 791 tegenover 144 Amerikaan-
pa) zeggen dat GIS gedomineerd wordt
door de cultuur uit Noord-Amerika, of
nog specifieker door Californië. Onder
liggende aanname is dat de manier
van GIS leren en het gebruik ervan ver
schillend is tussen de Verenigde Sta
ten, Europa en (heel grof) de rest van
de wereld. Nu heb ik in mijn verleden
altijd geleerd, dat cultuur en (vul
maar in) vaak meer zegt over de ma
nier van kijken van jezelf dan over de
werkelijke verschillen. Ilc herinner mij
nog de eerste confrontatie met de gro
te koffielepeltjes in Duitsland. Niet de
grote zijn vreemd (komt ongeveer
overal ter wereld voor), maar de kleine
in Nederland (heeft dat te maken met
de cultuur van Nederlandse zuinig
heid?).
Recent was ik in de gelegenheid om
het fenomeen Cultuur en GIS weer
eens aan de lijve te voelen. In een peri
ode van twee maanden kon ik via En
schede, Redlands in Californië, Gro
ningen en München de grote diver
siteit van GIS en GIS-studenten erva
ren.
Op het ITC voor een groep studenten
met ongeveer tien nationaliteiten tij
dens een lezing over GIS Project-mana
gement kwam naar voren dat GIS-ge-
bruik in situaties met elelctriciteitsuit-
val erg lastig is. Maar dat gebeurt ook
regelmatig in Californië, dus niet echt
cultuurafhankelijlc. De rol van de over
heid versus het GIS-bedrijfsleven is in
ontwikkelingslanden wel anders. Ge
brek aan voorzieningen en data maakt
dat het improvisatieniveau veel hoger
moet zijn, en datje daar veel meer een
allround GIS-ser hoort te zijn.
Op Redlands University werd ik door
studenten (o.a. uit Mexico, Bulgarije,
Thailand, Palestina en 'gewone' Ameri
kanen) met grote gretigheid uitgezo
gen. Die informatiehonger is niet zo
verwonderlijk als je weet dat deze stu-
uur per week hard studeren) ongeveer se web-advertenties. Toch werken de
25.000 betalen. De financiële proble- vele GIS-bedrijven vaak in opdracht
men in het onderwijs zouden voorbij Van de Amerikaanse overheid, dus mis
schien is het verschil in de praktijk
veel kleiner.
Het bezoek van drie dagen aan Mün
chen aan de Bundeswehr universiteit
was ook een cultureel uitje. (En niet
alleen vanwege de voetbalwedstrijd
Duitsland-Nederland). Vooral de inter
actie tussen student en docent kwam
moeizaam op gang, waarbij niet alleen
de taal-barriëre speelde (Duits zou
moeten, maar Engels was gezien de sa
lariëring noodzakelijk). Vooral de
interactieve manier van werken en
groepsopdrachten, waarbij de student
tot keuzes moest komen (b.v. hoe bere
ken je de kosten van 1 uur GIS in een
project?) was lastig. Denken deze mili
taire studenten nog teveel in "Befehl
ist Befehl"?
Uit bovenstaande ervaringen blijkt dat
cultuur en GIS meer samenhangt met
de ervaringen van de docent, student
en de gebruiker. Het kunnen inspelen
op de verschillen en overeenkomsten
is veel belangrijker dan de (vermeen
de) verscheidenheid in de culturen.
Toepassen van GIS vraagt meer dan de
vertaling van het Engels naar het
Nederlands. Ook de datasets en speci
fieke context samen met bevlogen do
centen zijn nodig om de student en ge
bruiker warm te maken voor alle mo
gelijkheden met een GIS.
De woorden cultuur en GIS komen ei
genlijk alleen samen in een cultuur
historisch GIS, of is dat toch een Neder-
zijn als we dit ook hier kunnen doen,
maar helaas, de cultuur in Nederland
om dit te betalen voor niet MBa-oplei-
dingen is niet aanwezig.
De visie (cultuur?) op databeschikbaar-
heid is sterk aan het veranderen. Volle
dige vrijheid wordt restrictie. Een van
de studenten, die werkt bij Homeland
Security, was volkomen van de kaart
over de Nederlandse provinciale risico
kaarten. "Dit voor een terrorist toch
het mooiste schot voor open doel". Het
Nederlandse standpunt (ook niet door
iedereen hier gedeeld) dat je hiermee
het publiek ook kunt informeren, en
daarmee de waakzaamheid kunt ver
hogen, overtuigde niet helemaal. De
opzet van bron, ontvanger en effecten
met alle attributen leverde wel veel be
wondering op.
Een ander (cultureel?) verschil tussen
Nederland en de VS was de zee van lap
tops waar je als docent tegen aan
moest kijken. En mee moet concurre
ren, want door Wi-Fi werd er veel ge-
chat en gesurfd tijdens de les. Wel is
het toevoegen van alles watje zegt on
der de powerpoint slides een goede ac
tiviteit van de studenten. Ilc heb alleen
spijt dat ik ze niet ingezameld heb,
want anders had ik nu de eerste ruwe
versie van een boek over Management
en GIS.
Een ander aardig cultureelverschil tus
sen de VS en Nederland kwam naar vo
ren tijdens een analyse van adverten
ties. In Nederland is de verhouding
tussen overheid (inclusief onderwijs)
met het bedrijfsleven ongeveer 60 te
gen 40 procent, in de VS (zij het wel ge
concentreerd qua banen rond Was
hington en Californië) 25 tegen 75.
Voor de wetenschappers onder ons,
het aantal Nederlandse GIS-adverten-
landse uitvinding?
Marien de Bakker
Coördinator Geo-Information Studies
Van Hall Instituut
GEO-INFO 2004-9
Geo-lnfo in Onderzoek en Onderwijs
Cultuur en GIS
361
