A'
rit*
i
5
Waarom de als één geheel gemeten
burgerlijke gemeenten later alsnog in
twee kadastrale gemeenten werden ge
splitst, is niet bekend. En zo verscheen
Machen opnieuw op 27 november
1824 en begon toen de delimitatie van
Splitsing in kadastrale gemeenten Fis2. De
minuutverzamel-
Zoals gezegd gaf het K.B. van 1825, waarbij tot versnelling plans van
van het werk opdracht werd gegeven, voor een deel die ver- Dodewaard (links)
klaring. Maar ook vóór 1825 zijn er gemeenten te vinden enHien (rechts)
die eerst zijn gemeten en pas later gedelimiteerd. Bij het na- (bron: www.
gaan welke gemeenten dat waren stuitte ik op een ander, dewoonomgeving.nl) de beide kadastrale gemeenten Hien
en Dodewaard, waarin de burgerlijke
gemeente werd verdeeld en sloot af op
24 maart 1825. Heere verdeelde Hien
in vier en Dodewaard in twee secties
op 2 mei 1825. Er is geen verzamelplan
bekend van de nog ongedeelde burger
lijke gemeente Dodewaard, wel van de
afzonderlijke kadastrale gemeenten
Hien en Dodewaard (fig. 2). Wat toen
nog moest volgen was het aanpassen
van de kaarten die alle als kaarten van
Dodewaard waren getekend. De ge
meentenaam Hien moest op een deel
van de kaarten aangebracht, de ver
melding van de sectieletters en van de
aangrenzende bladen moest gewij
zigd. Zij die ooit het vak "bijwerken"
hebben geleerd van bijv. tekenleraar
Bongaerts zullen zich kunnen voor
stellen dat de sporen van de aanpas
sing op de originele kaarten vaak goed
te zien zijn.
mij niet eerder bekend, fenomeen. Het betreft 18 toenmali
ge burgerlijke gemeenten, steeds als één geheel gemeten en
in kaart gebracht. Zowel het plan van driehoeksmeting als
het Proces-Verbaal van verificatie geven hier duidelijkheid
over. Naderhand, al vóór 1826, zijn ze gesplitst in twee of
meer kadastrale gemeenten. Om die reden was een delimi
tatie nodig van de grenzen van die kadastrale gemeenten,
dus nadat het meet- en karteerwerlc gereed was.
Een voor de hand liggende vraag is dan weer: was er mis
schien al een eerdere delimitatie geweest van de burger
lijke gemeente? Dat de secties eerder waren vastgesteld is
zeker, ze staan voor de hele burgerlijke gemeente in het
Proces-Verbaal van verificatie. Van één zo'n gemeente,
Dodewaard, zijn inderdaad twee Processen-Verbaal van
grensbepaling bij het kadaster aanwezig, resp. van 1819
en van 1825. L.C. Machen verrichtte de delimitatie van de
burgerlijke gemeente Dodewaard tussen 29 januari en 10
februari 1819. H. Weijers verdeelde de gemeente in 6 sec
ties en tekende het bijbehorende Proces-Verbaal van sec
tie-indeling op 2 augustus 1819 en maakte ook het plan
en register van driehoeksmeting. De landmeters D. Hee
re, C. de Jongh en H. Weijers voerden nog in 1819 de me
ting van de percelen uit en zetten hun handtekening
ieder op een deel van de kaarten. De ingenieur-verifica
teur vermeldt in het Proces-Verbaal van verificatie dat hij
op 10 mei 1820 zijn controle begon en die eindigde op 28
juni daaropvolgend.
Ook bij de andere betrokken gemeen
ten heb ik, toen ik eenmaal op dat
spoor zat, veelal de veranderingen op
de originele kaarten kunnen vaststel
len. Het moet een omvangrijk karwei
GEO-INFO 2004-10
3
j
i r
IT
"H.
