522
dan, bij voorkeur dynamische, representaties specifiek voor
een bepaald perspectief (een 'view') gegenereerd ten behoe
ve van analyse, manipulatie en bij houding van deze gege
vens in CAD- dan wel GIS-achtige toepassingen, zonder dat
de onderliggende consistentie van de gegevens wordt ver
stoord. Omdat de communicatie (interface) tussen de ver
schillende spelers steeds vaker verloopt via het internet op
basis van Web Services, zou dit geheel gebruikt kunnen
worden als systeemopzet voor de GIS-CAD-integratie door
middel van Service Oriented Architecture.
In het algemeen is de conversie tussen verschillende repre
sentaties niet eenvoudig, zelfs niet binnen één GIS- of CAD-
omgeving, laat staan tussen GIS en CAD. Met de huidige tech
nologie kunnen deze conversies nog niet volledig worden ge
automatiseerd en is menselijke tussenkomst onmisbaar voor
acceptabele resultaten. Daarom worden vaak beide versies
van een model (het origineel en het geconverteerde model)
expliciet behouden en opgeslagen. Dat zouden we een oplos
sing met meerdere weergaven ('multiple representations')
kunnen noemen. Bij het bijhouden van de gegevens is het dan
wel van het grootste belang dat de consistentie wordt behou
den. Naarmate de technologie voortschrijdt en de semantiek
steeds formeler wordt moet het mogelijk zijn om conversies
volledig automatisch uit te voeren. Eventueel ook door de ver
eisten van de verschillende weergaven op elkaar af te stem
men. In de toekomst zou het mogelijk moeten worden om
slechts één bron van het model te hanteren en dynamische
weergaven af te leiden/berekenen via views en in internet-
context ingebed in betreffende Web Services. Hiervoor dient
een geïntegreerd model te worden ontworpen gebaseerd op
de geharmoniseerde semantiek van beide vakgebieden dat ge
schikt is voor meerdere doeleinden (voor zowel CAD- als GIS-
toepassingen). Dit impliceert dat verschillende toepassingen
kunnen worden gebruikt om gespecialiseerde taken op de
zelfde objecten uit te voeren. Dit impliceert tevens dat ver
schillende gebruikers tegelijkertijd in verschillende omgevin
gen en/of op verschillende locaties met hetzelfde model kun
nen werken. In de GIS-wereld is er reeds sprake van een gelei
delijke verschuiving van een benadering van gegevensopslag
in een bestand (file) naar een benadering op basis van een
DBMS, vooral in die gevallen waarbij het gebruik van de
(geo-)informatie meer structureel van aard is en door meer
dan één persoon of organisatie wordt gebruikt. Ook in de
CAD-wereld is een langzame beweging in de richting van een
DBMS-benadering merkbaar. Door geïntegreerd GIS-CAD-ge-
gevensmanagement verdwijnt de behoefte aan conversie en
daarmee alle problemen die daarmee samenhangen. Goed ge
gevensmanagement biedt ook de andere bekende voordelen
van een DBMS: ondersteuning van meerdere gebruikers,
ondersteuning van transacties, beveiliging en autorisatie,
clustering en indexering van (ruimtelijke) gegevens, query-
optimalisatie, gedistribueerde architecturen, ondersteuning
van het concept van meerdere perspectieven (views), integra
tie met andere relevante informatiesystemen binnen een or
ganisatie. Kort gezegd zal 'eiland'-automatisering tot het ver
leden behoren en organisatie- breed informatiemanagement
realiteit worden. Alhoewel de meeste DBMS'en inmiddels
ruimtelijke gegevenstypes ondersteunen (onder andere
Oracle, DB2, Informix, Ingres, PostgreSQL en MySQL), vol
staan deze gegevenstypes nog niet om de hogere geometri
sche eisen van CAD-svstemen te ondersteunen. Dit vereist in
Fig. 4. ieder geval een uitbreiding met meer
Levenscyclusmodel ruimtelijke gegevens types binnen
volgens STEP (ISO DBMS. Er is geen enkel fundamenteel
10303). Deze
STEP-standaard
definieert een
probleem om het DBMS met complexe
3D-gegevenstypes uit te breiden. Het
DBMS zou daarom kunnen worden be-
geintegreerd schouwd als een implementatieplat-
informatiemodel form voor een geïntegreerd CAD/GIS-
dat multiple views model, met ondersteuning van verschil-
van productdata
ondersteunt,
geschikt voor
verschillende
lende perspectieven (views). Bij het uit
wisselen van informatie of wanneer
diensten van andere bronnen worden
gebruikt, wordt de gestructureerde uit-
applicaties. wisseling van informatie van groot be
lang. De UML/OCL-modellen vormen de
basis voor zowel de gegevensopslagmo
dellen (in de vorm van Data Definition
languages; DDL van het DBMS) als de ge
gevensuitwisselingsmodellen. Die laat
ste zijn in dit artikel nog niet aan bod
gekomen, maar spelen een steeds be
langrijkere rol in onze netwerkmaat
schappij in de Web Services. De Extensi
ble Markup Language (XML) lean worden
gebruikt voor het beschrijven van de
modellen op klassenniveau (XML-sche-
madocument, '.xsd') en tevens voor de
gegevens zelf op objectinstantieniveau
('normaal XML-document met gege
vens, '.xml'). XML-documenten bevatten
zowel de geometrische als thematische
aspecten van objecten (voorbeelden
daarvan zijn LandXML, GML, X3D, etc.).
Conclusies
In deze twee artikelen is het belang van
integratie van CAD en GIS aangegeven
aan de hand van een aantal casestu
dies. Hoewel de integratie van GIS en
CAD heel wat zou kunnen bieden voor
wat betreft het beheer van de verschil
lende gerelateerde representaties van
dezelfde feitelijke objecten uit de wer
kelijkheid, blijkt dat het tot nu toe heel
moeilijk is geweest om representaties
uit de GIS-wereld en de CAD-wereld in
één omgeving te gebruiken. Uit conver-
GEO-INFO 2004-12
Fabricate
Assemble
Integrated product model
Concept
Test/Deliver
Support
