R I S I C O - A N A L Y S E KAN ZORGEN VOOR EEN OPTIMALE KWALITEIT VAN GEO-
e opbouw van dit artikel is als volgt. Eerst worden de
begrippen "kwaliteit van geo-informatie" en "risico
analyse" gedefinieerd en wordt kort teruggeblikt op
twintig jaar onderzoek. Vervolgens wordt het kwaliteitsele
ment compleetheid concreet gemaakt in de context van
schade aan kabels en leidingen. Voor het uitvoeren van een
risico-analyse zijn gegevens nodig van belanghebbenden.
Het laatste deel van het artikel gaat hier op in: wie zijn de
belanghebbenden, wat voor schaderegistraties hebben zij
en zouden zij bereid zijn die af te staan voor een risico-ana
lyse.
Kwaliteit van geo-informatie
Kwaliteit van geo-informatie is een breed begrip. Om het
handen en voeten te geven zijn standaarden ontwikkeld
voor de documentatie ervan. Bekende standaarden zijn de
Amerikaanse SDTS, de internationale ISO-19113 en ISO-
19114 en de Europese CEN (TC287). De Nederlandse stan
daard, de NEN-ENV 12656, is een directe afgeleide van de
CEN-norm. De standaarden verschillen onderling enigszins
maar onderscheiden alle de volgende vijf lcwaliteitselemen
ten [Aalders, 1998]:
1. herkomst;
2. positionele nauwkeurigheid (ook wel: geometrische
nauwkeurigheid);
3. attribuutnauwkeurigheid (ook wel: thematische nauw
keurigheid of classifïcatienauwkeurigheid);
4. logische consistentie;
5. compleetheid.
De meeste wetenschappelijke studies richten zich op de
elementen twee en drie. Uit een literatuuronderzoek en
rondgang langs belanghebbenden in Nederland blijkt dat
ir. P.A.J. van Oort,
AIO aan de
leerstoelgroep
Geo-lnformatie-
kunde Wapenin
gen Universiteit,
pepijn.vanoort
@wur.nl
bij kabels en leidingen het vooral ele
ment vijf (compleetheid) is dat leidt
tot een verhoogde kans op inciden
ten.
Risico-analyse
Met behulp van statistiek en fouten-
voortplanting kan worden onder
zocht of en hoe de kans op incidenten
samenhangt met fouten in geo-infor
matie. Aan de hand van de uitkom
sten daarvan kan men besluiten of
een dataset geschikt is voor een toe
passing en hoeveel risico-reducerende
maatregelen nodig zijn [de Bruin,
2001]. De combinatie van de statisti
sche modellen en een kosten-baten-
analyse noemen we een risico-analy
se. Fig. 1 geeft een fictief vereenvou
digd voorbeeld van een risico-analyse
voor het kwaliteitselement compleet
heid. Een compleetheid van 86% zou
betekenen dat van 100 objecten er 14
ontbreken. Verderop in dit artikel
wordt het begrip compleetheid nader
gedefinieerd. Werken we fig. 1 verder
uit: een leidingbeheerder beheert
100.000 km aan leidingen en zijn
kaarten zijn voor 86% compleet. Aan
de hand van fig. 1 wordt berekend of
een verhoging met 1% naar 87% ren
dabel is:
GEO-INFO 2004-12
Gebrekkige informatie over de ligging van kabels en leidingen leidt tot een
verhoogde kans op beschadigingen. Een kosten-baten-analyse (kosten van het
verhogen van de kwaliteit van informatie, baten van minder schade) zou kun
nen bijdragen aan het gerichter aanpakken van de oorzaken van schade. Om
te begrijpen waarom een dergelijke analyse de laatste decennia niet gemaakt
is, wordt ingegaan op de onderlinge relaties tussen belanghebbenden. Er
wordt geconcludeerd dat de geesten nu rijp lijken voor een dergelijke analyse.
528
