Geografische informatie heeft ons beeld over Irak als zandbak
Lex Runderkamp maakt gebruik van satellietbeelden om een reportage te maken.
ijna dagelijks komen we kaarten tegen: in de me
dia, onderweg, op het werk of op school. Wie maakt
deze kaarten? Hoe worden deze kaarten gemaakt?
Waarom zien deze kaarten er zo uit? In de serie "Kaarten
van alledag" worden de kaarten die we dagelijks tegenko
men nader beschouwd. Deze keer: de kaart in het NOS
Journaal.
In vogelvlucht van New York, via Qatar en Basra naar Bag
dad. Het beeld duikt omlaag en zoomt in op het centrum
van de stad: het Iraakse Ministerie van Informatie. Een ka
der toont ten slotte hoe een kruisraket zich in het gebouw
boort. Kaarten en satelietbeelden ondersteunden tijdens de
laatste Golfoorlog niet alleen de presentatie van het
nieuws in het NOS journaal, maar vormden een zelfstandi
ge bron van informatie.
Wat doe je als journalist in Nederland als de oorlog in Irak
wordt uitgevochten en de pers ter plaatse door het Ameri-
lcaanse leger wordt ingeperkt? Lex
Runderkamp, onderzoelcsj ournalist
bij het NOS Journaal, klopte aan bij de
remote-sensing-specialisten van het
bedrijf Imagem, met wie hij reeds
voor reportages over Srebrenica en
Afghanistan samenwerkte. De
nieuwsitems die werden samenge
steld uit satellietbeelden van Imagem
maakten zo'n indruk op de redactie
van het NOS Journaal, dat hiervoor
dagelijks enkele minuten gereser
veerd werden. Met het programma Ke
yhole, waarmee snel fly-through ani
maties gemaakt kunnen worden op
basis van satelietbeelden en digitale
terreinmodellen, werd voor de kijkers
een duidelijk beeld geschapen van de
situatie in de straten van Bagdad. Met
"embedded journalism" was dit zeker
niet mogelijk geweest.
De vormgevers van het NOS Journaal
maken de locatielcaarten met het pro
gramma Curious World Maps, dat
wereldwijd door de meeste televisie
zenders wordt gebruikt. Met een druk
op de knop verschijnt een kaart van
Thailand op het scherm. Door op
"hoofdstad" te klikken verschijnt een
puntsymbool en de tekst "Bangkok"
op het scherm. Met de muis pakt de
vormgever de tekst "Thailand" op om
ruimte te maken voor het tekstblokje
"Bangkok". Omdat Curious World
Maps een Brits programma is, worden
Engelse toponymen (geografische na
men) op de kaart geplaatst. De vorm
gever kan de tekst echter zelf aanpas
sen. Om toponymen consequent te
spellen wordt gebruik gemaakt van
het stijlboek van de NOS.
Van tevoren is vormgeving van de
ondergrond, de symbolen en de tek
sten vastgesteld, opdat de kaart een ty
pische NOS Journaal-stijl krijgt. Voor
het Jeugdjournaal worden bovendien
kaartanimaties gebruikt. De animatie
begint met een wereldbol gecentreerd
op Nederland. De aarde draait totdat
het land waarover het nieuwsitem
gaat in beeld is. Dan zoomt het beeld
in en wordt de geografie van het land
GEO-INFO 2004-12
Kaarten van alledag
548
inzicht in beeld
