Verslag CIN-Themamiddag i 6 december 2004
106
et de geodetische zwaartekrachtsatellieten
Lancering CHAMP
CHAMP (Challenging Minisatellite Payload, ge- 15 Juli 2000 GFZ)
lanceerd op 15 juli 2000) en GRACE (Gravity
Recovery and Climate Experiment, gelanceerd op 17
maart 2002) zijn voor de eerste keer twee missies gereali
seerd, waarmee klimaat- en milieugerelateerde ver
schijnselen in het Aardse zwaartekrachtveld direct kun
nen worden waargenomen met een hoge ruimtelijke en
temporele resolutie. De mondiale waarnemingen van
deze satellieten leveren informatie over de dynamiek van
de vaste aarde, de oceanen en de atmosfeer van tot nu toe
ongekende kwaliteit. Ook de geoïde, het referentievlalc
voor hoogtemetingen, kan gedetailleerder en uniformer
dan ooit bepaald worden. Het decennium 2000-2010, be
gonnen met de lancering van CHAMP, wordt door geowe-
tenschappers dan ook wel als de Decade of the Geopotentials
Research beschouwd. Op 16 december 2004 organiseerden
de GIN-secties Aardobservatie en Landmeten Geodesie
daarom een themamiddag over de zwaartekrachtsatel
lietmissies CHAMP, GRACE en GOCE, met de vraag wie er
in Nederland gebruik maakt van de data, welke resulta
ten behaald zijn, en wat voor de tweede helft van het
decennium nog kan worden verwachten. De middag
vond plaats bij de faculteit Civiele Techniek en Geowe-
tenschappen van de TU Delft. Behalve voordrachten over
de resultaten van de GRACE en CHAMP werd er ook aan
dacht besteed aan de toekomstige ESA-missie GOCE
(Gravity Field and Ocean Circulation Experiment). Hierin
hebben Nederlandse organisaties vooral bij de dataver
werking en de wetenschappelijke toepassingen een ster
ke positie verworven.
t
)ürgen Kusche,
TU Delft.
CiF7
GRACE KBR map
UTCSR)
Eerste precieze kaart van
Aardse zwaartekracht
door CHAMP
De eerste, zeer nauwkeurige kaart van
het mondiale zwaartekrachtveld werd
door gegevens van de CHAMP-satelliet
mogelijk. Pavel Ditmar (TU Delft) intro
duceerde de CHAMP-missie en gaf een
overzicht van de ontwikkeling van da-
taverwerlcingsalgorithmes. Het nieuwe
type van gegevens en de enorme hoe
veelheid data heeft een even enorme
vooruitgang in het ontwerp van proces
sing strategies opgestart. Maar CHAMP
richt zich niet alleen op het zwaarte
krachtveld. De missie is ook voor mag-
neetmetrisch en atmosferisch onder
zoek ontworpen en heeft in deze tak
ken ook tot spectaculaire resultaten ge
leid. Op het gebied van zwaartekracht
zijn het in het bijzonder de hoogprecie-
ze GPS-receiver, de star trackers, en de
versnellingsmeter, die samen met de
lage orbit een nieuwe generatie van
zwaartekrachtmodellen mogelijk heb-
GEO-INFO 2005-2
Zwaartekrachtsatellietmissies
CHAMP. GRACE en GOCE
M
