de habitats van roggen bezondigt zich
daar niet aan, maar daar correspon
deert de grootte van de legendasymbo
len niet met de grootte van de symbo
len op de kaart. En in de legenda van
de vuilkaart, op de poster, zijn legen
daklassen verwisseld.
ANWB Wereld reisatlas
Den Haag: ANWB, 2004, ISBN 9018 01947 X,
prijs 59,95 (ook voor niet-leden).
In 1998 verscheen de ANWB Wereld
atlas, met staatkundige en natuur
kundige overzichtskaarten van de con
tinenten, en kaarten van landen,
binnen en buiten Europa, op schaal 1
5.000.000. Interessant in deze atlas was
het landenlexicon, met een korte om
schrijving van alle landen.
Eind vorig jaar introduceerde de
ANWB een nieuwe atlas: de ANWB
Wereldreisatlas. De atlas is zeker niet
bedoeld om onderweg mee te nemen,
zoals de naam wellicht suggereert. De
toevoeging "reis" is gekozen omdat er
94 routes zijn uitgewerkt, verdeeld
over alle continenten, en verder om
aan te geven dat de grote verkeersver
bindingen, zoals autowegen, spoorwe
gen, vliegvelden en zeehavens in de
kaarten zijn verwerkt, al verschilt de
Wereldreisatlas daarin nauwelijks van
de Wereldatlas. De kaarten in beide at
lassen tonen opvallend veel andere
overeenkomsten. Dat is niet vreemd
omdat de lcartografïsche coördinator,
het Duitse GeoGraphic Publishers, de
zelfde is. Net als in de Wereldatlas is in
de Wereldreisatlas gekozen voor lichte
pasteltinten als achtergrond, die een
indicatie geven van de klimaat- en ve
getatiezones. Vochtige, vegetatierijlce
gebieden zijn aangegeven in licht
groen, overlopend naar licht bruingeel
naargelang de gebieden droger en ve-
getatiearmer worden. De gebieden
rondom de polen hebben een witte
achtergrond. Op deze lichte achter
grond vallen de hoogteverschillen, die
met schaduweffecten zijn aangegeven,
goed op, zonder dat het kaartbeeld
druk wordt. De wegen en de plaatsen
op de voorgrond veranderen daar wei
nig aan. Ook de schaal is, behalve bij
de staatkundige en natuurkundige
overzichtskaarten van de continenten,
constant gehouden, ditmaal op 1
2.250.000 voor alle Europese landen en
1 4.500.000 voor landen buiten Euro-
Meer aandacht voor de functionaliteit
van de vormgeving zou het verhaal ze
ker ten goede komen en de ondertitel
"Cartografie van een wereldzee" meer
recht doen. Desalniettemin is het con
cept goed bedacht en op een heldere
manier uitgewerkt op de poster en in
WERELD1"1 ATLAS
L.
pa. De grotere lcaartschaal en de verbe
terde lcartografische dekking - in
tegenstelling tot de Wereldatlas zijn in
de Wereldreisatlas de binnenlanden
van Zuid-Amerika, Afrika en Australië
volledig gekarteerd - resulteren in een
groter aantal kaarten waarop bijna
100.000 namen in het register zijn op
genomen. Op basis hiervan vergelijkt
de ANWB de Wereldreisatlas graag
met de Bosatlas, waarin circa 20.000
plaatsnamen zijn opgenomen, en de
Times Atlas of the World, waarvan het
register 200.000 namen telt, maar die
aanmerkelijk duurder is. Deze vergelij
king is gerechtvaardigd wanneer een
atlas zich het kunnen (terug)vinden
van plaatsen als voornaamste doel
stelt. Dat is echter slechts één van de
doelen die een atlas kan hebben.
De inleiding van de Wereldreisatlas
somt vier toepassingen op. Allereerst
het verschaffen van de "klassieke geo
grafische basiskennis": het beantwoor
den van de vragen "Wat is waar?" en
"Waar is wat?". Ten tweede kan de at
las worden beschouwd als een reisgids,
waarin bijzondere routes gepresen
teerd worden, zoals de reis per post
boot langs de Noorse kust, de Oriënt
Express van Londen naar Venetië en de
Zijderoute van de Middellandse Zee
naar Midden-Azië. Daarnaast gaat er
het boek. De culturele aspecten van de
Noordzee vormen een welkome bijdra
ge aan de ruimtelijke ordeningsagen
da. Een bijdrage die bijvoorbeeld in de
Noordzee-atlas ontbreekt.
Eddie Poppe
op de kaarten speciale aandacht uit
naar opvallende natuurlandschappen,
natuurmonumenten, metropolen, cul
tuurmonumenten en -evenementen,
en sport- en recreatiebestemmingen.
Meer dan 16.000 zijn er gekarteerd, in
120 legendaklassen, elk met een eigen,
voor deze atlas ontworpen, pictogram.
Ten derde telt de atlas bijna 3.000
tekstbijdragen bij de kaarten en vooral
bij, en dat is meteen de vierde toepas
sing, alle foto's die de atlas illustreren
en die een fraai beeld geven van de
schoonheid van onze wereld, vanuit
geografisch en toeristisch oogpunt. De
laatste drie toepassingen maken van
de Wereldreisatlas een indrukwek
kend en toeristisch naslagwerk, dat bo
vendien zeer fraai is vormgegeven.
Tot zover niets dan lof over de atlas.
Toch zijn er wat kritische kanttekenin
gen te maken. Zo krijgt Nederland op
vallend weinig aandacht. Op de schaal
1:2.250.000 neemt Nederland nog geen
kwart pagina in beslag. Met als gevolg
dat er een beperkte selectie van be
zienswaardigheden is aangegeven. Het
Rijksmuseum, het Mauritshuis en het
Groninger Museum zijn bijvoorbeeld
aangegeven, terwijl Boymans ont
breekt en Leiden als museumstad on
herkenbaar is. Het Noorder Dieren
park is het enige dierenpark dat met
een pictogram wordt onderscheiden
en de historische stadsgezichten van
bijvoorbeeld Amsterdam, Amersfoort,
Delft en Utrecht verdienen in de atlas
niet het pictogram dat de stadsgezich
ten van Breda, Haarlem, Doklcum en
Giethoorn siert. Op een grotere kaart
van Nederland zouden deze beziens
waardigheden zonder meer aangege
ven kunnen worden. Ook in andere
landen is er duidelijk een selectie ge
maakt. Het zou interessant zijn om te
achterhalen hoe deze selectie tot stand
is gekomen. Het aantal legendaklassen
waarin de bezienswaardigheden zijn
onderverdeeld is indrukwekkend. De
pictogrammen zijn in het algemeen
goed gekozen, zodat ook zonder het
GEO-INFO 2005-2
k
4 M
1 i 1
4 A
i1
