GiN
Oud Nieuw!
Cottica, die inmiddels al lang niet
meer worden onderhouden, de posten
der districtscommissarissen, de ker
ken, en met stippellijntjes rood aange
zet zijn de gewone landwegen aange
geven; zelfs rotsen in stromen zijn op
genomen. In het binnenland zijn de
indianendorpen en die der bosnegers
aangegeven, evenals het leprozenéta-
blissement in Batavia en de verschil
lende houtveilingen. Van het reliëf
wordt de hoogte geschat: "vanuit het
punt B ziet men in de richting van Z.O
op een aftstand van ongeveer 11/2 ge
ografische mijl een steile kegel
vormige rots met naakte wanden
waarvan de hoogte op 200 m
wordt geschat." In dit geval
wordt waarschijnlijk de Voltz-
berg bedoeld
De kaart bevat als bijkaarten
plattegronden van Paramaribo
(1:10.000) en Nieuw-Rotterdam/-
Nieuw-Nickerie (1:20.000), waar
bij de sedert 1860 door overstro
mingen aangetaste nederzetting
al in het proces van overbrenging
naar de andere oever (Nieuw-Nic-
kerie) verkeert) en een kaart van
de bovenloop van de Marowijne
(Lawa/Litanie) op de schaal
1:500.000.
Het Ministerie van Koloniën
kocht de kaart van Cateau en Van
Lansberge in 1880 voor een be
drag van f 24.000. Dat is te verkla
ren door het feit dat, hoewel bei
den in dienst waren van de overheid, ze
de kaart in hun vrije tijd hadden ver
vaardigd. De kaart werd in 1882 bij
drukkerij Smulders in Den Haag ge
drukt (Smulders-Kompas is nu onder
deel van Buijten en Schipperheijn). Bij
de herdruk is een exemplaar van de
KMA in Breda gebruikt; het blauw is
wat donker uitgevallen in vergelijking
met originele exemplaren, waardoor
de teksten in het water moeilijk te le
zen zijn. Maar verder is deze facsimile
goed duidelijk en scherp.
Opgeplakt meet de kaart zo'n 2,5 bij
1,5 meter, en vormt dan een imposan
te weergave van dit gebied, op een mo
ment dat de Marowijne tot aan haar
oorsprong al redelijk gekarteerd is, cir
ca 25 jaar voordat ook de exploratie
van het zuidwesten zal beginnen.
Vooral de beschrijvingen op de kaart
zijn knap: "Tusschen Capasie en Stoel-
mans eiland verbreedt zich de rivier
tot 3/4 geografische mijl en vormt een
waar labyrinth van met digt bosch en
struikgewas begroeide eilanden en rot
sen, stroomsnellingen en waterval
len." Of: "Zoo ver het oog van het
NW door het zuiden naar het NO
reikt verheft zich de eene top en
bergrug achter den ander tot
men bij zeer helder weder en ee
ne hoogst doorschijnende lucht
de verste toppen moeijelijlc meer
van de blauwe lucht onderschei
den kan."
Het is toe te juichen dat dit voor
de Surinaamse geschiedenis en
exploratie belangrijke document
nu ook volledig toegankelijk is,
na de uitgave door C. Koeman
van Links with the past The history of
the cartography of Surinam 1500
1971 (Amsterdam 1973) waarin
blad 4 van de kaart van Cateau in
zwart-wit was gereproduceerd. In
dat werk is trouwens wel aan
merkelijk meer informatie over
de auteur en de kartografic van
die periode te vinden.
Ferjan Ormeling
NIKVW KOTfl
Detail van de inzetkaart van Nieuw-Rotterdam/Nieuw-
Nickerie 1:20.000 met weergave van de oude kustlijn
- in 20 jaar is er een kilometer land weggeslagen!
Geo-lnformatie Nederland
De sectie Landmeetkunde en
Geodesie nodigt u op 2 juni
2005 uit voor de excursie Oud
Nieuw. Geen vuurwerk en cham
pagne! Wel een interessante excur
sie, waarbij oude meettechnieken
gecombineerd worden met moder
ne technieken.
Raymond Uppelschoten van Het
Leege Land neemt ons mee naar de
periode rond 1800. Hij vertelt over
die periode en laat ons zien welke
meettechnieken en meetinstru
menten gebruikt werden. Ook gaan
wij zelf terug in de tijd en met deze
instrumenten aan het werk! Naast
dit stukje geschiedenis laat Grontmij Geo-
groep de tegenwoordige tijd zien middels
pencomputers hun nieuwe pencomputersoft-
ware. Ook hier gaan wij mee aan het werk.
De omgeving van de Kromme Rijn geeft een
mooi decor om met oude en nieuwe instru
menten te meten.
Het programma is als volgt:
13.00 uur Ontvangst met thee en koffie
13.30 uur Presenta tie Het Leege Land
14.00 uur Presentatie Grontmij Geogroep
14.30 uur Praktijkles anno 1800
15.30 uur Praktijkles anno 2005
16.30 uur Borrel
17.30 uur Afsluiting
Locatie: Jeugdherberg Rhijnauwen,
Rhijnauwenselaan 14, 3981 HH te
Bunnilc
Datum: 2 juni 2005
Deelname: 10,- euro per persoon,
bij excursie te overhandigen aan
organisatie.
Aanmelding: door e-mailbericht
aan katinka.roebert@facto-geo.nl.
Er is een maximum van 30 perso
nen.
Wij hopen dat u komt!
Erwin Marsman en Katinka Roebert
Sectie Landmeetkunde en Geodesie
GEO-INFO 2005-3
