Dit geheel wordt krachtig ondersteund door nieuwe gene
rieke IT-standaarden van ISO en W3C, en door nieuwe stan
daarden van het OGC. De laatste werkt overigens met ISO
samen voor het GI-domein.
Belangrijke drijfveer is de beschikbaarheid van geo-data: het
is voor gebruikers niet meer mogelijk om alle gegevens zelf
in beheer te houden. Zeker niet als het van belang is over de
meest actuele gegevens te beschikken en men gebruik wil
maken van meerdere bronnen. Een andere drijfveer is de
ontwikkeling naar mobile computing, op basis van wireless
technologie en 'thin clients'. Toepassingen kunnen hierdoor
on line, op de werkplek worden ingezet. Alle rekenkracht en
data is on line beschikbaar vanaf een service.
Op dit moment bevinden we ons in de transitie naar deze
laatste fase.
Evolutie technische interoperabiliteit
binnen GIS
In het licht van de ontwikkeling naar geospatial webservi
ces, of korter gezegd geo-webservices, is het interessant om
te bekijken hoe de interoperabiliteit zich heeft ontwikkeld
binnen de GIS-systemen.
X ML/SOAP
Service
DBMS
Intcufatiö
Web
Services:
Service
Ortented
Arc hl lecture-
i
Direct Read
(API!
Convtnli
In de eerste fase was interoperabiliteit alleen maar moge- Fig. 3.
lijk door fysieke conversiegegevens van systeem A naar Ontwikkeling
systeem B.
interoperabiliteit
In de tweede fase kwamen de eerste 'Direct Read'-oplossin- in GIS (bron: ESRI,
gen in beeld, waarmee het mogelijk was om vanuit één om- 2004).
geving formaten van verschillende leveranciers te raadple
gen. Hierbij was het niet meer nodig om gegevens fysiek
over te zetten van systeem A naar Systeem B.
In fase 3 volgde een ontwikkeling naar de integratie op
DBMS-niveau. Met name de opkomst van de spatial data
bases maakt het mogelijk om gegevens te integreren op da
tabaseniveau. Van belang hierbij was de mogelijkheid tot
integratie van de geografische gegevens en de 'andere' ge
gevens in één database. Voorbeeld hiervan is Oracle Spatial.
In de laatste fase wordt de interoperabiliteit gerealiseerd
door het aanbieden van services en de uitwisseling van gege
vens op basis van open standaarden (XML/GML). De achterlig
gende technologie en opslagformaten zijn op dat moment
niet meer van belang: de data blijft bij de bron en wordt door
services ontsloten, hetzij voor raadplegen (webmapping ser
vices) hetzij voor bewerkingen (web feature services).
Let wel: ook in het hedendaagse GIS-ge-
bruilc zijn de vier hier genoemde me
thodieken nog allemaal van groot be
lang. Zo zijn krachtige conversietools
als FME nog razend populair!
Service Oriented Architecture
De hiervoor genoemde services spelen
een belangrijke rol bij de verdere evo
lutie van GIS. Ze vormen namelijk de
basis voor volledige technische inter
operabiliteit. In feite levert deze tech
nologie precies dat, waar de GIS-ge-
meenschap al jaren naartoe werkt. Be
denk welke mogelijkheden binnen be
reik komen als de GIS-gemeenschap
wordt voorzien van een krachtig net
werk van GIS-functionaliteit en data
op het internet, die de basis vormen
voor allerlei toepassingen en geo-infor-
matie infrastructuren.
Het concept van webservices is niet eens
zo recent: reeds in 1993 repte IBM al
over het fenomeen 'webservices'. In hun
definitie vormden de webservices de ba
sis voor een nieuw soort applicatie:
"Webservices:
Zijn 'zelfbeschrijvend', modulair.
Kunnen worden gepubliceerd (de
ployed), gelokaliseerd, en aangeroe
pen via het web.
Webservices omvatten functies: van
eenvoudige requests tot geavanceer
de business processen.
Kunnen door middel van ketens wor
den geïntegreerd tot applicaties."
In de terminologie wordt in dit ver
band ook wel gesproken over 'SOA':
Service Oriented Architecture. Eenvou
dig beschouwd is een webservice archi
tectuur niet meer dan een implemen
tatie van SOA op basis van het internet.
De Service Oriented Architecture heeft
de volgende basiseigenschappen:
Het richt zich op processen en ketens
en niet zozeer op de onderliggende
technologie. Dit is een zeer belangrij
ke eigenschap. Discussies zullen niet
meer gaan over de achterliggende
technologie, maar zullen handelen
over de semantiek. Van belang is de
vraag: wat kan een service mij bie
den, en past dit binnen mijn informa
tiemodel? Op dit moment gaan dis
cussies nog maar al te vaak over de
(onmogelijkheden van) technologie
en de conversie van gegevens.
GEO-INFO 2005-5
