te set aan constraints moeten onder
steunen afgeleid uit het model. In dit
artikel wordt de noodzaak hiervan en
de wijze waarop deze visie gereali
seerd zou moeten worden verder be
schreven. Eerst zullen vier cases de re
vue passeren waaruit een grote be
hoefte blijkt aan (verschillende soor
ten) constraints. Vervolgens zal een
indeling van de verschillende typen
constraints worden gepresenteerd
(taxonomie). Daarna zal worden aan
gegeven hoe constraints formeel kun
nen worden gespecificeerd in een mo
del en hoe dit model vervolgens kan
worden geïmplementeerd. Ten slotte
vooral van belang in situaties waarbij gegevens zuilen de belangrijkste conclusies
worden samengevat en een aantal
punten voor toekomstig onderzoek
worden beschreven.
Case 1: landschapsontwerpomgeving
SALIX-2
De interactieve gebruikers van SALIX-
hoe oplossingen gebruikt die van het toepassings- 2 [Van Lammeren et al, 2002] kunnen
in een Virtual Reality (VR) omgeving
m de betekenis van de gegevens beter vast te leggen,
moeten de constraints in het model zijn opgenomen
naast de standaard-modelonderdelen als de object
klassen, attributen en relaties (specialisaties, aggregaties en
associaties). Om de kwaliteit van de gegevens te kunnen ga
randeren, moeten de constraints in het systeem worden af
gedwongen, zowel in de edit-omgeving als in de database
als bij de gegevensuitwisseling. Idealiter zou de constraint-
ondersteuning in al deze subsystemen automatisch moeten
worden afgeleid uit het model.
struiken, planten in een 3D-land-
schap (fig. 1). Net zoals in de werke
lijkheid moeten deze objecten soms
een bepaalde afstand tot elkaar heb
ben (bijv. twee bomen mogen niet
dichter dan drie meter bij elkaar
staan), vormen bepaalde objecten sa
men een complexer object (bijv. een
aantal bomen in een zeker patroon
vormt een landschapsarchitectuurele-
Op dit moment zijn er al wel een aantal deeloplossingen
voor de ondersteuning van een aantal constraint-typen.
Domeinwaarde-constraints en referentiële integriteit zijn
standaardfunctionaliteiten in relationele databases [Date
and Darwen, 1997]. Als er dus vanuit een tabel naar een ob
ject in een andere tabel wordt verwezen dan controleert
de database of de verwijzing daadwerkelijk bestaat (an
ders zal de transactie niet doorgaan en blijft de database
in de oude staat). Een ander voorbeeld van constraint-sup
port is te vinden in de GIS-context: het afdwingen van cor
recte topologische relaties (bijvoorbeeld twee percelen
mogen elkaar niet overlappen). Ondersteuning voor deze
functionaliteit is tegenwoordig te vinden in bijvoorbeeld
LaserScan Radius topology en Oracle spatial 10g of wordt
ondersteund in edit- en middleware-producten als ESRI
ArcGIS. Hoewel dit stappen in de goede richting zijn, is dit
nog maar een gedeeltelijke oplossing want niet slechts
een deelsysteem zou bepaalde constraints moeten onder
steunen, maar alle deelsystemen zouden dezelfde comple-
Prof.dr.ir. P.J.M.
van Oosterom,
sectie GIS-Tech-
nologie, TU Delft
k
Fig. 1. De 3D inter
face van SALIX-2:
een interactief
landschapsmodel-
leringssysteem.
GEO-INFO 2005-9
to
Constraints als wezenlijk onderdeel van het ceoevensmodel
Modelleren van
constraints in GIS
Een constraint is een geldigheidsvoorwaarde in het
model waaraan de inhoud van de dataset altijd
moet voldoen om correct te zijn. Constraints zijn
veranderen. Constraints zijn belangrijke onderdelen
van elk modelleerproces maar krijgen daarin
relatief weinig aandacht. In de praktijk worden ad
domein en de gebruikte tools afhangen. nieuwe obJecten- zoals bomen en
