Vondst voor De Hollandse Cirkel
zien te verkrijgen. Later ontstonden er
scholen die voor dat vak opleidden en
officiële leerboeken, uitgegeven door
de leraren van deze opleidingen.
Met name bij de (Rijles (Waterstaat ont
stond de behoefte aan landmeters om
grote Waterstaatkundige werken te be
geleiden. Landmeter werd daar zelfs
een officieel erkende functie welke
mocht worden uitgevoerd na een exa
men aan het Hof van Holland waarna
men de titel 'geadmitteerd en gezwo
ren landmeter' kreeg toegekend. Bij
genoemd examen moest een zoge
naamd oefenboek worden overlegd
waarin de doorgewerkte oefenstof
werd beschreven.
Ilc liep onlangs toevallig aan tegen een
dergelijk 'oefenboek', vervaardigd door
ene Willem Ferdinandusse, (geboren te
Vlalce op 17 juli 1770 en overleden te
Kruiningen op 7 november 1837) die op
zestienjarige leeftijd in 1786 begon aan
een studie voor landmeter. Hij leverde
hiervoor de niet geringe prestatie zijn
gehele leerstof samen te vatten in een
lijvig boekwerk, geheel in zwierig
schoonschrift en geïllustreerd met een
aantal gekleurde tekeningen. Een
prachtig voorbeeld van een oefenboek
voor de studie van landmeter, dat be
waard is gebleven en thans in het bezit
is van de familie Stelcetee in Vlissingen.
Fig. 1. Titelpagina van het oefenboek.
et produceren van scripties voor de verkrijging van
de titel 'landmeter' (met of zonder toevoegingen)
heeft in de loop der eeuwen een behoorlijke meta
morfose ondergaan. Wat er tegenwoordig precies moet wor
den ingediend om de gewenste kennis aan te tonen, weet ik
niet maar het meeste daarvan zal op de computer zijn ver
vaardigd. In het tijdschrift van De Hollandse Cirkel van no
vember 2005 wordt beschreven hoe dat omstreeks het einde
Theo Scheele
redacteur.
De beginpagina (figuur 1) van het oe
fenboek luidt:
De Oeffening van Willem Ferdinandusse.
Heeft beginnen te studeren in de geometria
den tienden november 1786;
En vervolgt dan met een kunstig ge
construeerd gedicht dat aanvangt met
de voorletters van Willem:
'Ti/if die Semind *De éan&t van tyeantetni ovaandty
van de achttiende eeuw verliep. Toen werd het vale van land- T>Ce 6e& *daet om %ien 't Aandmeten tfaed 2n /iandiy
meter uitgeoefend door zelfstandige specialisten die daar- Aeeet T>Ct ovet te* TDeey, Stndeent met Auet fW in
toe, middels een examen, hun bevoegdheid hadden verwor- ^.aat $ija T>e Aeen$ac6t T>an in wwutfe van a %in
ven. Men leerde die bekwaamheid met behulp van gevestig
de landmeters en moest de meeste kennis door zelfstudie
Sn 'Tïteet de vent of 6oefte, 't 'TTteten van "Mat Zn 'Dif&en,
"Wtet 't 'THeten van 6et *&and, of van Sen Sc&o* of Stiften.
GEO-INFO 2005-10
De Oeffening van Willem Ferdinandusse,
geadmitteerd landmeter in Zeeland
KRDIV
oinncii t
