bruilc en, het heetste hangijzer, de financiering. Dit laatste
punt wordt hierna nader toegelicht. De verwachting van
VROM is dat nog dit jaar een principebesluit valt de GBKN op
te nemen als basisregistratie. Vervolgens zou na het wetge
vingstraject de formele invoering, vermoedelijk pas na 2008,
kunnen plaatsvinden.
Tot slot de financiën. Deze zijn cruciaal voor de haalbaar
heid van de diverse basisregistraties, vooral van de registra
tie als gebouwen en adressen die nog deels opgebouwd
moeten worden. Uitgangspunt van VROM bij de BAG is dat
de beheerder van de registratie de kosten voor opbouw en
beheer zelf betaalt omdat deze beheerder, veelal de ge
meente, ook de grootste voordelen van de registratie zal
hebben. VROM betaalt de kosten voor onderzoek, de pro
jectleider, de benodigde wetgeving, voorlichting en promo
tie als nieuwsbrieven, website en de investering voor de lan
delijke voorziening.
Kadaster
Voor de basisregistratie Kadaster zijn opbouw, bijhouding en
beheer al geregeld in de kadasterwet. Hierin is ook geregeld dat
voor inzage betaald moet worden. Dit laatste zou het gebruik
van de gegevens wel eens kunnen beperken. Voor gebruik ten
behoeve van verkoop van onroerend goed zal dit geen probleem
zijn maar voor andere raadplegingen door burgers zou dit een
remmende factor kunnen zijn. Zou voor dit soort raadplegen
van deze registratie geen simpele vorm van centrale financie
ring mogelijk zijn? Dit zou tot een besparing aan administratie
ve lasten van particulieren en het Kadaster leiden. Randvoor
waarde is dat het Kadaster kostendekkend werkt.
Geografie
Voor de basisregistratie Geografie, het ToplONL bestand,
zijn de opbouw, bij houding en beheer eveneens geregeld.
Ook hier geldt een betaling voor het gebruik maar hier
wordt meer dan 90% van de kosten doorbelast aan andere
overheden. Hier is dus duidelijk sprake van het rondpom
pen van geld binnen de overheid. Zou ook hier deze admi
nistratieve rompslomp kunnen worden vermeden door een
vorm van centrale financiering? Zodanig dat gebruikers in
vloed hebben, de kwaliteit en actualiteit zijn gewaarborgd
en het Kadaster kostendekkend werkt.
Adressen en gebouwen
Bij de besluitvorming voor de basisregistratie Adressen en Ge
bouwen is een keuze gemaakt voor het financieringsmodel
waarbij elke partner zijn eigen kosten draagt en de eigen ba
ten incasseert. Uit een lcosten-batenanalyse, die in opdracht
van VROM is gemaakt [ECORIS-NEI, 2004], blijkt dat de kosten
van deze basisregistraties binnen enkele jaren worden terug
verdiend door de gemeente. Het is dus een zeer rendabele in
vestering, zeker als daar nog de voordelen van andere overhe
den bijkomen. Het probleem binnen de gemeenten is echter
dat de kosten expliciet zichtbaar zijn bij de (geo-)afdeling, die
de opbouw en bijhoudingstaken verricht, en dat andere afde
lingen, als gemeentebelastingen, bouw- en woningtoezicht,
de brandweer en milieu, de vruchten plukken. De kosten wor
den in totaal geraamd op 84.000.000,-, het merendeel ten
laste van de gemeenten, ca. 4.000.000,- ten laste van VROM
en ca. 1.900.000,- per jaar ten laste van
de centrale beheerorganisatie. De geka
pitaliseerde baten zijn 415.000.000,-
wat nog exclusief de pm-posten en de
niet te kwantificeren baten is. Enkele ba
ten volgens het onderzoek:
vermindering van de kosten van
verwerken en beheer van de gege
vens: 161.000.000,-;
60.000.000,- efficiencywinst waar
van de helft door het gecentraliseer
de beheersysteem waardoor de ge
meenten geen gegevens meer hoe
ven te leveren aan andere gebrui
kers buiten de gemeente;
administratieve lastenverlichting van
burgers en bedrijven: 26.000.000,-;
fraudebestrijding: 168.000.000,- (al
les netto contante waarde).
Daarnaast zijn er besparingen als ge
volg van de vergroting van de openbare
orde en veiligheid, verbetering van toe
zicht, handhaving, versterken gebieds
gericht beleid, enzovoorts. Kortom, je
vraagt je af waarom deze registratie
nog niet van de grond is gekomen als
hij zo rendabel is. Maar voor bestuur-
ders in de gemeenten ligt dit wat lasti
ger: zij moeten beslissen over de uitga
ven terwijl de baten na hun tijd komen.
Een aanvraag voor de opbouw van een
gebouwenregistratie is dan ook in hun
ogen geen 'sexy' onderwerp.
GBKN
De opbouw is gereed, de bijhouding
geregeld maar er moeten nog de no
dige problemen worden opgelost. De
GBKN is een publiek/private samen
werking met een lappendeken aan
bestuurlijke afspraken. Er zijn twaalf
regionale samenwerkingsverbanden
waarin nutsbedrijven, gemeenten,
kadaster en in een aantal gevallen
provincies meedoen. Daarnaast zijn
er 23 Topografie Producerende Ge
meenten (TPG's). Er is een landelijk
samenwerkingsverband. Zij hebben
de ambitie basisregistratie te worden
en VROM staat daar positief tegeno
ver maar dan moet naast de andere
knelpunten de financiering worden
opgelost. Bij de GBKN gaat het om
grote (gedane en toekomstige) in-
GEO-INFO 2005-10
Financiën
Basisregistratie Gebouwen en
Adressen is voor gemeenten
een zeer rendabele investering
