Ontwikkeling oude havengebied van Gent gevisualiseerd
e ontwikkeling van oude en achtergestelde havenge
bieden is het laatste decennium sterk in opmars ge
komen. Historisch gezien ontstonden vele steden aan
kruisingen van belangrijke waterwegen. Steden wisten deze
ligging goed uit te buiten en beschikten vaak over een haven
vrij dicht gelegen bij het oude centrum. Door de ingrijpende
industriële ontwikkeling op het einde van de negentiende
en begin twintigste eeuw werden grote steden genoodzaakt
om hun haven te verplaatsen naar gebieden buiten de stad
waar genoeg uitbreidingsmogelijkheden aanwezig waren.
De initiële havenplaatsen raakten hierdoor in verval. Pas
vanaf 1990 herontdekken stedenbouwkundigen en project
ontwikkelaars deze gebieden als nieuwe exclusieve woon-
en kantoorbuurten gelegen aan het water. De 'London Dock
lands' is een bekend en toonaangevend voorbeeld.
Alysse Knockaert
en
Marijke Brondeel,
Dept. Geografie,
Universiteit
van Gent
Ook de stad Gent, gelegen aan de samenvloeiing van de
Schelde en de Leie, heeft in haar geschiedenis altijd gepro
beerd om een verbinding met de zee veilig te stellen. De Ou
de Dokken ten noordoosten van het stadscentrum (fïg.l)
werden in 1828 gegraven. De economische activiteit ging
sterk achteruit toen de huidige bloeiende Gentse haven in
het noorden van de stad verder werd ontwikkeld begin
twintigste eeuw. Het oude havengebied aan het Handelsdok
te Gent is thans het voorwerp van een grootschalig stads
vernieuwingsproject en ook hier is het sleutelwoord water
front-ontwikkeling.
Fig. 1.
In zulke projecten wil men vaak een synergie creëren tussen Situering van de
enerzijds reconversie en anderzijds de historische waarde projectsite te Gent
van het gebied. Een samenvatting van grote veranderingsmo- (bron: www.gent.be).
menten van dergelijke gebieden kunnen een bijdrage leve
ren zowel voor het uitwerken van het project als voor het be
waren van het verleden van de site. Dankzij de huidige com
putermogelijkheden kan een vrij nauwkeurige driedimen
sionale reconstructie gemaakt worden van wat het verleden
was, gebaseerd op een grondige analyse en een zo waarheids
getrouw mogelijke opbouw vanuit historische kaarten, pren
ten, tekeningen en plannen. Dit verleden kan dankzij aange
paste technieken letterlijk door de eeuwen heen evolueren
en doorschuiven naar het heden. In dit artikel zal een be
knopte toelichting geschetst worden van het gevolgde stap
penplan teneinde een dergelijke reconstructie te realiseren.
De historische kaart is een document dat zeer nauwkeurige
informatie bevat over de historisch-ruimtelijlce werkelijk
heid. Deze informatie bestaat alleen in tweedimensionale
vorm; een basis van waaruit het driedimensionale histori
sche model bijna letterlijk kan worden
opgetrokken. Bij de keuze van de basis-
kaarten dient men rekening te houden
met een aantal elementen:
de kaart moet in digitale versie voor
handen zijn. In dit onderzoek kon
gebruik gemaakt worden van kaar
ten ingescand door de stad Gent;
de kaart moet een bepaalde graad
van detaillering vertonen. Een hoge
graad van detail laat toe de verschil
lende bodembezettingen goed van
elkaar te onderscheiden. Hoe recen
ter de kaart, hoe meer detail wat
leidt tot een meer waarheidsgetrou
we historische reconstructie;
het tijdsinterval tussen twee recon
structiemodellen moet relevant
zijn. Bij de keuze van de tijdsmo
menten, waarvan een reconstructie
model wordt gerealiseerd, moet re
kening gehouden worden met het
feit of het gebied noemenswaardige
veranderingen heeft ondergaan ten
opzichte van het vorige reconstruc
tiemodel.
In dit onderzoek werd geopteerd om
vier momentopnames uit de geschie
denis van het gebied te visualiseren.
De volgende vier historische basiskaar-
ten werden uitgekozen:
HliluHt
Ctwtr*
GEO-INFO 2005-11
3D historische reconstructie
meer dan een mooi plaatje
19
De historische kaart als basis
