N C G - S U B C O M M I S S I E GIM IN SAMENWERKING MET GIN
Op maandag 14 november 2005
verzamelden zich in Utrecht zo'n
veertig geïnteresseerden voor de
studiedag 'Geo-information and compu
tational geometry'. De studiedag was ge
organiseerd door de subcommissie Geo-
Informatie Modellen van de Nederlandse
Commissie voor Geodesie in samenwer
king met Geo-Informatie Nederland. In
verband met een aantal buitenlandse
toehoorders en sprekers was Engels de
voertaal tijdens de studiedag.
Het programma belichtte verschillende
aspecten van structuren voor ruimte
lijke gegevens en geometrische algorit
men, die normaal gesproken aan het
zicht van de gemiddelde GIS-gebruiker
onttrokken blijven. Om het divers
samengestelde publiek, uit de hoek van
zowel de geo-informatie als de computa-
tionele geometrie, met eikaars vakge
bied bekend te laten worden, stak Mare
van Kreveld, na een korte introductie
van Peter van Oosterom, van wal met
zijn presentatie waarin hij een inleiding
gaf tot het werkveld van computationele
geometrie met de nadruk op de relevan
tie voor GIS. Computationele geometrie
houdt zich bezig met geometrische algo
ritmen en bestudeert de efficiëntie van
deze algoritmen. Deze efficiëntie wordt
uitgedrukt als de relatie tussen de reken
tijd en het aantal geometrische objecten
zoals punten, lijnen, vlakken en volu
mes. In zijn presentatie gaf Van Kreveld
dan ook veel voorbeelden van hoe com
putationele geometrie wordt toegepast
in de verschillende processen in een GIS,
zoals bijvoorbeeld bij de inwinning van
ruimtelijke gegevens, bij geografische
analyses en bij de visualisatie van deze
gegevens. Toch zijn er nog altijd GIS-
vraagstukken waarbij computationele
geometrie een oplossing kan aandragen.
Veelal zijn deze vraagstukken moeilijk te
formuleren. Het is daarom noodzakelijk
dat deskundigen uit beide onderzoeks
velden eikaars expertise leren kennen en
toepassen.
Voor de lunch ging Mark de Berg nader
in op de efficiëntie van geometrische al
goritmen. Dit is met name relevant voor
geografische gegevens omdat bestanden
meestal erg omvangrijk zijn. Om een
GIS-bewerking uit te voeren, oftewel om
een geometrisch algoritme te laten reke
nen, is soms erg veel tijd nodig. De Berg
Edward
Mac Gillavry,
redacteur
legde uit dat dit komt doordat niet het hele bestand in een
keer bewerkt kan worden door een computer in verband met
de schaarse ruimte in het werkgeheugen. Hierdoor moeten
steeds nieuwe delen van een geografisch bestand worden gele
zen vanaf de harde schijf. Dit vergt vaak veel tijd waardoor het
lang duurt voordat een GIS-bewerking is voltooid. In zijn pre
sentatie legde De Berg uit welke onderzoeksrichtingen wor
den gevolgd om geometrische algoritmen toch sneller te laten
rekenen ondanks de beperkingen van de omvang van het
werkgeheugen.
Na de lunch volgden 's middags nog vier presentaties waarbij de
invalshoek van computationele geometrie en geo-informatie el
kaar afwisselden maar waarbij toch eikaars vakgebied werd aan
gesproken. Hierdoor bleef het programma zeer aansprekend
voor alle aanwezigen. Chris Gold toonde hoe hij Quad-edges en
Euler-ope rato ren toepast in een driehoeksbelegging (UN) voor
het modelleren van gebouwen (met name op de campus van
Glamorgan) uit meetgegevens verkregen door laseraltimetrie.
Daarna volgde Bettina Speckmann met een welhaast kartogra-
fisch onderwerp. Zij toonde prachtige voorbeelden van anamor-
fosen: kaarten waarop de grootte van de landen niet wordt gere
lateerd aan de geografische schaal en hun werkelijke oppervlak
ten maar aan een absolute waarde, bijvoorbeeld het inwonertal.
Niet de herkenbaarheid van de landen staat voorop bij deze ana-
morfosen maar het gemak om de waarden te kunnen schatten
en deze onderling te kunnen vergelijken. Ook in de Bosatlas zijn
vergelijkbare anamorfosen opgenomen waarop de landen als
rechthoekige vormen aan elkaar zijn geplakt waarbij de relatie
ve ligging van de landen zoveel mogelijk wordt gehandhaafd.
Een speciaal ontwikkeld computerprogramma liet zien hoe de
anamorfosen werden gegenereerd en hoe deze konden worden
verfijnd door bepaalde aannames te variëren. Helaas was de tijd
te kort voor haar enthousiasme voor het onderwerp. Gelukkig
bood de theepauze voldoende gelegenheid om na te praten over
deze anamorfosen.
Met de presentatie van Friso Penninga, over het modelleren
van een driedimensionale wereld met behulp van tetraëders,
werd het programma hervat. Zijn onderzoek maakt deel uit
van het 3D-topografie programma van de BSIK-RGI subsidiere
geling. Hij gaf tijdens zijn presentatie aan dat computationele
geometrie een belangrijke bijdrage kan leveren aan de GIS-
problemen die zich voordoen in 3D. Na de driedimensionale
wereld sloot Derek Karssenberg het programma van de studie
dag af met een verhaal over het gebruik van PCRaster bij het
onderzoek naar de ontwikkeling van riviersystemen door ero
sie en depositie. De software-ontwiklcelaars van PCRaster heb
ben de programmatuur voor iteratieve, spatio-temporele mo
dellen zodanig kunnen abstraheren dat gebruikers zich kun
nen richten op het aardwetenschappelijlce onderzoek. Na af
loop konden de aanwezigen onder het genot van een drankj e
terugkijken op een interessante studiedag!
GEO-INFO 2006-1
Studiedag "Geo-information
and computational geometry'
