men niet terug in de regionaal statistische overzichtspubli
caties. Dit zou immers ten koste gaan van het overzicht. De
gegevens zijn echter wel beschikbaar via de StatLine data
bank. Omdat het thema (landbouw, bodemgebruik, enz.)
hier leidend is, worden dit ook wel geregionaliseerde sta
tistieken genoemd. Hierbij is het onderwerp de ingang en
de regionale component slechts één van de onderverdelin
gen. Dergelijke geregionaliseerde statistieken zijn weerge
geven als zwart kader. Dit kader representeert een veelheid
aan onderwerpen die beschikbaar zijn naar meerdere regio
nale niveaus.
Tot slot zijn er gemeentelijke uitkomsten die niet door het
nationaal statistisch bureau (kunnen) worden samengesteld
maar wel door de betreffende gemeente(n) zelf. Dit kan te
maken hebben met de onvolledigheid van bronnen die een
individuele gemeente wel in staat stelt uitkomsten te maken
maar op basis waarvan geen landelijk dekkend beeld voor al
le gemeenten kan worden gegeven. Reden kan ook zijn dat
aan een bepaald fenomeen op lokaal niveau veel waarde
wordt gehecht terwijl het landelijk een minder relevant
onderwerp is. Voorbeelden zijn uitkomsten over natuur (flo
ra en fauna) en cultuur (musea, bibliotheken).
In het schema is afgezien van een laatste categorie. Dit
betreft gegevens waar het bijvoorbeeld wel op provinciaal ni
veau verantwoord is deze te publiceren maar niet op
gemeentelijk niveau. Verder is er natuurlijk nog een hele se
rie gegevens die geen regionale detaillering kennen zoals het
consumentenprijsindexcijfer of de internationale handel.
Publiceren van regionale statistieken
In 2006 is de wijze van publiceren tweeërlei: op papier en di
gitaal. Hoewel de wijze van aanbieden over de beide gebrui
kersgroepen heen gaat, geldt desalniettemin dat het een
brug slaat naar diezelfde gebruiker. De regionalist wil een
handzaam overzicht, is geen specialist en kan niet zonder vi
suele en tekstuele begeleiding bij de uitkomsten van de the
ma's. De specialist is wel op de hoogte van het thema maar
wil zich geen zorgen hoeven te maken over bijvoorbeeld de
afbakening van de gebieden, of dat nu een provincie, lands
deel of willekeurige set van gemeenten, wijken of buurten is.
Publiceren via het internet en de oriëntatie op het beeld
scherm bieden op het eerste gezicht een veelheid aan nieuwe
mogelijkheden voor beide soorten gebruikers. Aan deze ver
nieuwing is echter ruim vierhonderd jaar menselijke condi
tionering voorafgegaan op de informatiedrager papier. In
dien in een papierloze maatschappij niet de drukkunst maar
pc en beeldscherm als basis hadden gediend dan was vier
eeuwen digitale conditionering later de introductie van een
op papier gedrukt, mooi opgemaakt en handzaam exem
plaar paradoxaal genoeg eenzelfde revolutie geweest als het
internet nu.
Het puur en alleen elektronisch beschikbaar stellen van pa
pieren documenten (pdf s) is zeker gebruiksvriendelijk maar
vanuit innovatief oogpunt weinig vernieuwend. De echte
kracht van digitaal publiceren zit in de portaalfunctie en het
gebruik van links waarmee zowel flexibiliteit als actualiteit
van de gegevens kan worden gerealiseerd. En verder de lage
kosten voor verspreiding en een daarmee te bereiken brede
toegankelijkheid. Vooral voor de regio
nale statistieken is er met de komst van
het internet nog een extra kracht om te
benutten. Omdat regionale statistieken
de geografische component delen, kan
de kaart tegenwoordig ook een rol spe
len bij het overbrengen van gegevens
met een ruimtelijke component.
Door uitbreidingen in de software ach
ter de StatLine databank moet het op
termijn mogelijk worden om gebrui
kers eigenhandig, op basis van zelf ge
kozen selecties, rapporten te laten
samenstellen. Met of zonder regionale
onderverdeling. Met of zonder visuele
begeleiding in de vorm van grafieken
en/of kaarten. Maar geheel afhankelijk
van de eigen gebruilcswensen en met de
voordelen van beide media.
Toekomstige ontwikkelingen
Dit artikel is voornamelijk ingegaan op
de beschikbaarheid van gemeentelijke
en bovengemeentelijke gegevens. De
komende jaren werkt het CBS in het ka
der van het speerpunt Ruimte, Wonen
en Mobiliteit aan uitbreiding van het
statistisch aanbod op het gebied van
wijken en buurten, postcodegebieden,
bevolkingskernen en rastervierlcanten
(500 x 500m).
Links
Gemeente Op Maat, 2004 en eerdere
jaren: www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/
nederland-regionaal/nederland-regio-
naalpublicaties/ gemeente-op-maat/
default.htm
Regionale Kerncijfers Nederland, 2006
en eerdere jaren: //statline.cbs.nl/statweb
/start.asp?DM=SLNL&LA=nl&lp=applet&
THEME=37280&PA=70072ned
Kaarten en kaartgebruik bij het CBS,
2003: www.cbs.nl/nl-NL/ menu/themas/
nederland-regionaal/nederland-regio-
naal/publicaties/artilcelen/archief/2003/
kaarten-en-lcaartgebruik-bij-het-cbs.htm
Kartografische toegang, 2006 en eerdere
jaren: //statline.cbs.nl/statweb/start.asp?
lp=carto&la=nl.
Literatuur
CBS, Regionaal Statistisch Zakboek,
1993 en eerdere jaren.
Sdu/uitgeverij, 's-Gravenhage.
OFS, The Shift from Print to
Electronic Publishing, 2005,
's-Gravenhage.
CBS, Meerjarenprogramma 2004-2008,
2003, Voorburg/Heerlen.
GEO-INFO 2006-3
