Typen gebruikers
Het is niet mogelijk om één type gebrui
ker van ruimtelijke planlcaarten te
onderscheiden. Daarom zijn in dit
onderzoek verschillende typen gebrui
kers geïdentificeerd en wordt voor elk
type gebruiker de context gedefinieerd
waarbinnen hij/zij de ruimtelijke plan
lcaarten gebruikt. Er worden twee hoofd
groepen en verschillende subgroepen
onderscheiden, waarbij het begrip ge
bruiker duidt op zowel individuele per
sonen als organisaties bestaande uit
meerdere personen met dezelfde infor
matiebehoefte:
a. professionele plangebruikers voor wie het
gebruik van ruimtelijke plannen onder
deel is van hun professionele werkzaam
heden:
overheidsorganisaties (gemeenten,
kaderwetgebieden, provincies, mi
nisteries en andere overheidsinstel
lingen), meer specifiek: de afdelingen
binnen deze overheidsorganisaties
die betrokken zijn bij het ontwerpen,
vaststellen, handhaven, toetsen en
monitoren van het ruimtelijk beleid;
justitiële instellingen (bijvoorbeeld
rechters);
ruimtelijke adviesbureaus;
stedenbouwkundige bureaus;
projectontwikkelaars, woningbouw
corporaties en architectenbureaus;
makelaars;
nutsbedrijven.
b. consumenten: plangebruikers die juri
disch direct zijn gebonden aan de be
stemmingsplannen en, via de doorwer
king van het beleid, indirect aan de ove
rige ruimtelijke plannen; deze groep
omvat burgers, bedrijven en maatschap
pelijke instellingen.
Voor elke gebruikersgroep zijn de taken
waarbij ruimtelijke plannen worden ge
bruikt globaal uitgewerkt (Poppe, 2005).
Het ontleden van de taken in sub taken,
basishandelingen en concrete taaksce-
nario's is een volgende stap in het onder
zoek. Deze gedetailleerde taakbeschrij
vingen vormen de basis voor het definië
ren van de eisen en wensen van gebrui
kers over de functionaliteit en inhoud
van de ondergronden van ruimtelijke
plannen in een internetomgeving, waar
na deze vertaald zullen worden in tech
nische specificaties.
De techniek en het genereren van de
juiste ondergronden
Het genereren en beschikbaar stellen
van geschikte ondergronden in een NGII
geschiedt natuurlijk optimaal op basis van taak- en gebrui-
lcersges tuurde automatische generalisatie. De gegevens kun
nen daarbij bij de bron blijven terwijl altijd gebruik wordt ge
maakt van de meest recente informatie. Dit sluit ook aan bij
het idee van Basisregistraties, waarbij basisbestanden slechts
één keer worden opgeslagen en waarbij de afgeleide informa
tie, bij voorkeur, dynamisch en automatisch wordt gegene
reerd.
Door de gebruiker centraal te stellen in dit onderzoek worden
de ondergronden vraaggericht gegenereerd. Maar daarvoor
zullen eerst ook nog technische hobbels genomen moeten
worden omdat volledige automatische generalisatie van topo
grafische bestanden nog niet mogelijk is (Stoter, 2005). In het
technische onderzoek zal gekeken worden naar wat er al wel
mogelijk is en in hoeverre de aanwezige hobbels kunnen wor
den verholpen. Er zal een webapplicatie worden ingericht, ge
baseerd op een service-architectuur voor het genereren en ont
sluiten van gebruikersspecifielce lcaartondergronden in een
gebruikersvriendelijk webportaal. Gebruikers zullen dan kun
nen in- en uitzoomen op de thematische data (de planlcaarten)
en zij zullen verschillende plannen (of andere informatie)
kunnen combineren in één view waarbij de ondergrond zich
aanpast aan de informatiebehoefte, met de juiste inhoud en
de juiste schaal, op basis van generalisatieprincipes. Centraal
in dit technische promotieonderzoek staan de recente ontwik
kelingen op het gebied van de OGC Geospatial Web Processing
Services, de ontwikkeling van datastructuren en generalisatie
algoritmen en de integratie en formalisatie van generalisatie
technieken door gebruik te maken van beschikbare methoden
voor het semantische web. In het semantische web kunnen,
door formalisatie, informatie en het beoogde gebruik van ser
vices worden geïnterpreteerd door machines. Hierdoor kun
nen de informatie en de services in een verscheidenheid aan
toepassingen worden (her)gebruilct.
Het doel van het generalisatieproces wordt in dit onderzoek
gebaseerd op de informatiebehoeften van verschillende typen
gebruikers. Idealiter zal dit onderzoek een ondergrondenvoor
ziening opleveren die optimaal voldoet aan de informatiebe
hoefte van plangebruikers en die gebaseerd is op automati
sche, of zo automatisch mogelijke, generalisatie van bestaan
de topografische basisbestanden. Echter, een ondergronden
voorziening die misschien ideaal zou werken in een laborato
riumsituatie, kan door de praktijk worden gelimiteerd.
Enerzijds omdat het in het ruimtelijke ordeningsproces niet
alleen gaat om wat de gebruiker wil maar ook om wat hij/zij
mag, bijvoorbeeld wel of niet oneindig inzoomen op een indi
catief plan. Anderzijds is het de vraag of bestaande basisbe
standen inderdaad zodanig zijn te modelleren en automa
tisch zijn te generaliseren dat de gewenste informatie hieruit
af te leiden is. Het zou kunnen zijn dat bestaande basisbestan
den voor dit soort doeleinden moeten worden verrijkt.
De resultaten van dit onderzoeksproject zullen in ieder geval
inzicht verschaffen in de mogelijkheden en uitdagingen van
een vraaggerichte geo-informatievoorziening in een NGII. Dit
in tegenstelling tot aanbod-gestuurde beschikbaarheid van
geo-informatie waarbij topografische gegevens op vooraf ge
definieerde schaalstappen beschikbaar zijn in datamodellen
die gerelateerd zijn aan traditionele (lcaart)producten. De be-
GEO-INFO 2006-3
Tot slot
