's te worden beschouwd. Een tweede
voorbeeld zijn de labels op de voe
dingsmiddelen waarop informatie
staat over de ingrediënten, calorieën
en bereidingswijze. Data en services
kunnen worden gezien als de voeding
van een GIS (informatiebehoefte). De
vraag is waarom we niet willen weten
hoe 'gezond' deze voeding is waarop
beslissingen genomen worden.
Nederlandse metadata-
standaard voor geografie
Eind 2005 is het project 'Nederlandse
lcernset metadata' afgerond met als
eindproduct een standaard om de ken
baarheid van data te verbeteren: de
Nederlandse metadata-standaard voor
geografie [Ravi, 2005] (kader 1). Door
toepassing van deze standaard kan één
van de eerste fasen van een Gil worden
gerealiseerd: het verbeteren van de
kenbaarheid van data. Deze metadata-
standaard is samengesteld door de le
den van een klankbordgroep die een
brede vertegenwoordiging van het
werkveld zijn. Er is rekening gehou
den met nationale, Europese en inter
nationale richtlijnen en tevens is de in
formatiebehoefte vanuit het werkveld
geïnventariseerd en opgenomen (ka
der 2). Deze metadata-standaard is van
toepassing op datasets en datasetse
ries. De standaard geldt voor zowel
analoge als digitale datasets en data
setseries. Doel van deze metadata-stan
daard is om de uitwisseling van meta
data eenduidig vast te leggen zodat
interoperabiliteit ontstaat. De metada
ta-standaard heeft als basis ISO 19115.
Deze standaard is echter ruim inter
preteerbaar en in Nederland is de stan
daard beperkt zodat ze beter werkbaar
wordt voor gebruikers. Een voorbeeld
hiervan is het gebruik van restrictieve
re domeinenwaarden.
De Nederlandse metadata-standaard
voor geografie bevat de Nederlandse
lcernset. Deze metadata-elementen die
nen altijd te worden ingevoerd. Van
wege deze verplichting is gekozen om
deze lcernset zo beperkt mogelijk te
houden. Als criterium is het kunnen
zoeken naar datasets en datasetseries
gehanteerd. Naast de in het project af
gesproken richtlijnen is de Nederland
se lcernset ook afgestemd op interna
tionale, Europese en nationale afspraken die betrekking
hebben op metadata. Voorbeelden hiervan zijn het opne
men van de metadata-elementen uit de ISO-lcernset, ele
menten die noodzakelijk zijn binnen de richtlijnen van IN
SPIRE en nationale richtlijnen die van toepassing zijn op
metadata voor administratieve data (richtlijn gemaakt door
ICTU van Advies Overheid.nl, gebaseerd op Dublin Core).
Het resultaat is een lcernset van 26 metadata-elementen (ta
bel 1).
Van CEN naar ISO metadata-standaard
Praktisch alle organisaties in Nederland die geografische data en
metadata produceren, slaan de metadata op volgens de Europese
CEN-normering (prENV 12657). Deze standaard is in het Nederlands
verwerkt door RWS AGI. Per 24 november 2004 is deze CEN-norme-
ring ongeldig verklaard door CEN TC/287 en dient overgeschakeld
te worden op ISO 19115. Voor Nederland houdt dit in dat de huidi
ge metadata-elementen, waar mogelijk, geconverteerd (gemapped)
dienen te worden naar ISO 19115. Om deze overgang voor iedereen
eenduidig te doen, is door Ravi een conversiedocument ontwikkeld
ter ondersteuning van dit proces (zie 'literatuur').
ISO 19115 is een internationaal geaccepteerde standaard. Mondiaal
wordt deze ISO-standaard veel gebruikt en binnen Europa nemen
alle landen deze standaard over. Het veelvuldig internationale ge
bruik van deze gemeenschappelijke standaard biedt kansen voor
grensoverschrijdende gegevensuitwisseling en INSPIRE heeft deze
ISO-standaard daarom ook als metadata-standaard aangewezen.
Kader 1
Kaderstellende eisen Nederlandse metadata-standaard
De overgang van de CEN prENV 12657 naar ISO 19115 en de
Europese profielen worden ontwikkeld voor metadata vanuit
CEN TC/287 en INSPIRE. Deze ontwikkelingen zijn, voor zover
dit kan, al verwerkt in de Nederlandse metadata-standaarden
voor metadata;
De overheid heeft momenteel meer dan 1.200 websites maar de
relaties tussen documenten en data van deze sites is niet altijd
duidelijk en de meeste informatie is niet gestructureerd (tekstu
eel) zodat het moeilijk is om informatie te vinden, vergelijken
en te verzamelen. In het actieprogramma 'Andere Overheid' van
december 2003, paragraaf 1.1 staat: "Voor www.overheid.nl en
andere overheidsportals zal een zoekmachine worden ontwik
keld die de burger snel en efficiënt de weg wijst naar de gezoch
te overheidsinformatie, -diensten en -organisaties". Dit actie
programma is tussen de SG's afgesproken. Om hier vorm aan te
geven, is een project uitgevoerd door RAND Europe and Gyata
Management Consulting voor ICTU (ICT uitvoeringsorganisatie)
voor het gebruik van metadata om de transparantie van de over
heid in Nederland te verbeteren. In dit rapport is een voorstel be
schreven voor een nationale metadata-standaard gebaseerd op
Dublin Core. De verplichte elementen (en meer) zijn opgenomen
in de Nederlandse metadata-standaarden;
Veel organisaties in Nederland zijn bezig om eigen metadata-
profielen te ontwikkelen gebaseerd op ISO 19115. Indien geen
gemeenschappelijke lcernset wordt afgesproken, worden bij or
ganisatie A andere metadata-elementen opgebouwd dan bij or
ganisatie B. Dit betekent dat als gezocht wordt op één specifiek
metadata-element er geen garantie is dat alle datasets zichtbaar
worden die hierop betrekking hebben. Dit zorgt niet voor de
noodzakelijke interoperabiliteit;
En niet onbelangrijk: de gebruikerseisen vanuit de klankbord
groep!
Kader 2.
GEO-INFO 2006-5
