ISO 19115 is ontwikkeld om datasets
en datasetseries te beschrijven. Hier
mee worden echter niet alle databron
nen afgedekt. Vraag is wat wordt ver
staan onder de term 'bron' (resource).
Volgens ISO is een resource een middel
om in een behoefte te voorzien, zoals
een dataset, datasetserie of services.
We moeten hierbij opmerken dat de
ontwikkelde Nederlandse metadata-
standaard voor geografie geen reke
ning houdt met de informatiebron
services. Dit betekent dat deze resour
ces niet beschreven worden en dus ook
niet kenbaar worden gemaakt. Daar
voor is de Nederlandse metadata-stan
daard voor geografische service ont
wikkeld [Ravi, 2006]. Hiervoor dient te
worden geformuleerd: wat wordt ver
staan onder een service. Er zijn drie ty
pen services.
Het eerste type services is gekoppeld
aan data. Deze service kan worden ge
schouwd als een webapplicatie (met ei
gen data) die toegankelijk is via gehar
moniseerde interfaces. Voorbeelden
hiervan zijn:
Web Map Service: een service waar
bij diverse operaties kunnen worden
uitgevoerd op data. De WMS stuurt
steeds een plaatje (jpg, png, etc.)
naar de gebruiker (cliënt) vanuit een
(gebruiksvriendelijke) interface. Dit
plaatje geeft de resultaten weer van
de uitgevoerde bewerkingen;
Web Feature Service: een service
waarbij diverse operaties kunnen
worden uitgevoerd op de data. De
WFS stuurt features naar de gebrui
ker toe en de gebruiker kan bewer
kingen (muteren, creëren of verwij
deren) uitvoeren op deze features;
Web Coverage Service: een service
die operaties kan uitvoeren op een
coverage (laag).
Het tweede type services heeft tevens
de mogelijkheid om extra databron
nen te koppelen aan de service. Indien
de interface is geharmoniseerd en vol
doet aan onderlinge afspraken, kan da
ta naadloos worden getoond door ge
bruik van deze service.
Het derde type services is niet gekop
peld aan data. Voorbeelden van dit
soort type services zijn: transformatie
services (omzetting naar een ander
ruimtelijk referentiesysteem) en pre
sentatieservices.
De metadata-productie binnen de meeste organisaties is
nog niet of pas vrij recentelijk professioneel aan het ont
staan. Er zijn momenteel veel initiatieven waarbij een in
haalslag wordt gemaakt bij deze metadata-productie. Gedu
rende deze slag dient de aanpak echter wel kritisch te wor
den bekeken. Een voorbeeld hiervan is dat metadata-pro
ductie plaatsvindt na het data-productieproces. Gevolg is
dat metadata vaak moeilijk door één persoon te achterha
len is waardoor de betrouwbaarheid en compleetheid niet
is gegarandeerd. Het inpassen van metadata-productie
binnen de data-productie wordt als een probleem ervaren
vanwege bijvoorbeeld de volgende problemen [Wayne,
2005]:
er zijn te weinig voordelen om metadata te produceren;
metadata-standaarden zijn te groot en amper te imple
menteren;
metadata-productie vergt tijd en geld.
Doelstelling is het oplossen of ontkrachten van deze drie
problemen. In tabel 2 worden zes voordelen voor de organi
satie vermeld [Wayne, 2005].
Voordelen metadata voor organisaties
Data-ar chivering
Data is de meest kostbare component van een GIS. Metadata is een
middel om de waarde te behouden van 'vergeten' datasets. In het
bijzonder bij frequent wisselend personeel kan metadata de
waarde van de investering behouden.
Data-toegankelijkheid
GIS-data-ontwikkeling verschuift van data-producent naar data-ge-
bruilcer. Vanuit de visie van de gebruiker is metadata het toegangs
middel van de data-gebruiker. Vanuit de visie van de producent is
metadata het middel om data-gebruik te definiëren.
Data-management
Metadata stelt organisaties in staat om snel interne informatie (uit
databronnen) te verkrijgen vanuit specifieke criteria. Daarnaast
kunnen afspraken gemaakt worden over updates en kan eenvoudi
ge monitoring plaatsvinden.
Data-'discovery'
Metadata is het middel voor het vinden van beschikbare geografi
sche bronnen via internet. Metadata is geschikt voor machine
mens-interactie en machine-machine-interactie.
Data-overdracht
Metadata wordt in toenemende mate door systemen gebruikt als
middel om data behoorlijk te kunnen tonen.
Data-distributie
Indien metadata wordt opgebouwd volgens nationale standaarden
kan worden geparticipeerd in een nationale en Europese Informa
tie Infrastructuur. Deelname zorgt voor een positieve PR van de or
ganisatie en ontlast het personeel bij het beantwoorden van vra
gen over het verkrijgen van data.
Betreffende het tweede probleem (metadata-standaarden
zijn te groot en amper te implementeren) moet worden er
kend dat de implementatie vrij lastig is. Vanuit diverse pro
jecten en vanuit het bedrijfsleven wordt hierop ingespeeld
met de ontwikkeling van metadata-tools. Om metadata uit
eindelijk efficiënt te kunnen gebruiken binnen de eigen or-
GEO-INFO 2006-5
Nederlandse metadata-
standaard voor geografi
sche services
Metadata binnen organisaties
