Aangezien de datum Djakarta veelal
standaard is geïmplementeerd in GIS-
paklcetten en GPS-ontvangers zijn deze
parameters de eerste keuze. Voor iets
nauwkeuriger toepassingen is het beter
om één van de drie datums te gebrui
ken voor de respectievelijke gebieden.
Met de drie datums zullen in de meeste
gevallen coördinaten, die bepaald zijn
vanaf TDNI kaarten 1:50.000 van Java,
binnen vijftig meter nauwkeurig zijn.
De TDNI-kaartrasters in quasi-meters
Vanaf ongeveer 1925 heeft de TDNI qua-
si-meter rasters (1000 m) ingevoerd voor
de bladen 1:25.000 en 1:50.000. Hierbij
geldt dat één lengte- of breedtegraad
overeenkomt met 108000 quasi-meters.
Op een enkel blad zijn de afstanden in
quasi-meters bijna gelijk aan echte me
ters. Over meerdere bladen is de quasi-
meter geen betrouwbare eenheid maar
de x- en y-coördinaten zijn gemakkelijk
om te rekenen naar geografische coördi
naten en Greenwich-lengte.
y
<p
108000
X
x
108000
104°48'27",79
Uit GPS-metingen blijkt dat de TDNI de quasi-meter rasters ac
curaat op de topografische bladen heeft aangebracht (fig. 3).
Netherlands East Indies Southern Zone Grid
De U.S. AMS topografische bladen 1:50.000 zijn voorzien van
de zogenaamde Netherlands East Indies Southern Zone Grid
(NEISZ) met rasters van 1000 m. Op kaarten van Javaanse ste
den in de Britse HIND Series wordt hetzelfde systeem ge
bruikt [Van Diessen en Ormeling, 2004]. Deze projectie is
waarschijnlijk in 1942 voor de zuidelijke eilanden van Indo
nesië, van Java tot en met Timor, door de Survey of India in
gevoerd. De NEISZ is een conforme Lambert-projectie met
een enkelvoudige standaard parallel [EPSG 2005].
Origin
cp -8° X 110°
False
Easting +550000 m; Northing +400000 m
Scale
0,9997
De NEISZ is in enkele recente handheld GPS-ontvangers van
Garmin geïmplementeerd met de naam Indonesian South en
een conversieprecisie van ongeveer 3 m. Dit heeft als voordeel
dat in het veld in Java de coördinaten op de U.S. AMS topografi
sche lcaartserie 1:50.000 direct te vergelijken zijn met de coör
dinaten van de GPS-ontvanger, zoals de RD-rasters op topogra
fische kaarten van Nederland. Echter, op de U.S. AMS kaarten
1:50.000 vertoont de NEISZ een additionele onnauwkeurigheid
van 10-20 m ten opzichte van de TDNI quasi-meter rasters.
Getallenvoorbeelden
De top van het negende-eeuwse boeddhistische monument
Borobudur was in 1897 een driehoekspunt en dient als ge-
tallenvoorbeeld voor de verschillende conversies (fig. 4). Uit
de transformaties blijkt dat de UTM-coördinaten van de da
tum Java 1897 het dichtst (6 m) bij de GPS-metingen zijn.
Het verschil in de horizontale positie is het grootst voor de
datum Djakarta (17 m) maar voor het volgende punt geldt
het tegenovergestelde.
Voor de positie van de Tijdklep (fig. 1.) zijn de residuen met
de drie datums Djakarta, Blora en Java 1897 respectievelijk
7,10 en 12 m.
TDNI (Bessel-ellipsoïde)
GPS-metingen (WGS84)
cp -6° 07' 39",522
cp -6° 07' 38",75 00",07
X= 106° 48' 27",79
X 106° 48' 33",24 00",07
Fig. 3. Dit is het gedeelte van de veertiende-
eeuwse hofstad Majapahit met de oudheid
Candi Brahu dat ten noorden van het
voormalige paleis ligt. De track van de
GPS-ontvanger Garmin ForeTrex 101 is
met OziExplorer software geprojecteerd
op een TDNI topografische kaart 1:50.000
van de plaats Trowulan in Oost-Java (blad
Mojoagoeng, 53/XU-D, 1941). De kaart is in
WGS84 gekalibreerd met de datum Java 1897
en de TDNI quasi-meter rasters (1000 m).
De datum Djakarta is derhalve geschikter voor West-Java.
Ellipsoïde
Bessel
Coördinaat
systeem
Geografisch
Coördinaten
cp -7° 36' 29",662; X +3° 23' 41",740. Batavia
110° 12' 09",530 Greenwich [Oudemans 1897]
Bessel
TDNI
quasi-meter
x 582652; y 150310
Bessel
NEISZ (m)
x 572353; y 443304
Djakarta WGS84
UTM (m)
zone 49M; x 412166; y 9158966
Blora -» WGS84
UTM (m)
zone 49M; x 412177; y 9158963
Java 1897 -» WGS84
UTM (m)
zone 49M; x 412176; y 9158960
WGS84 GPS-metingen
UTM (m)
zone 49M; x 412178; y 9158954 [Ma'ruf 2001]
J pns- 'LiffZ&E
GEO-INFO 2006-5
