den gegenereerd met 'object-oriented'
technieken.
De organisatie
De invoering van de automatisering van
de kaart en de bestandsopbouw hebben
uiteraard gevolgen gehad voor de orga
nisatie van de TD. Kolk ziet drie duide
lijke omslagen. Allereerst de overgang
van analoog naar digitaal. Deze techni
sche omslag had grote gevolgen voor de
werkwijze en de functies van de men
sen van de TD. Binnen de organisatie
ontstond de afdeling automatisering.
Deze afdeling werd, in die begintijd, ge
leid door Van de Linde en later door
Kolk. De afdeling bestond uit mensen
met kennis van het product, geen auto
matiseerders pur sang maar geodeten
en kartografen met automatiserings
kennis. Geleidelijk ontstond behoefte
aan informatici en zo ontstond de twee
de omslag waarbij een professionele af
deling informatica tot stand kwam. Dit
stelde hoge eisen aan de communicatie
tussen de vakmensen en de informatica-
Fig. 6. Westvest 9
te Delft tot 1984
de locatie van TD.
a -4
2
I
j
tot de nodige overhead. Tenslotte kwam de derde omslag toen
het management 'geprofessionaliseerd' werd. De dienst werd
altijd geleid door mensen die het vak door en door kenden.
Maar met de opvolging van Geudeke en vervolgens de over
gang naar het Kadaster kwam de nadruk te liggen op de pro
fessionele manager die niet gehinderd werd door kennis van
het vak. Kolk vindt deze afstandsverwijdering van het produc
tieproces geen verbetering voor het product.
De overgang van Defensie naar het Kadaster
Met de opkomst van de digitale bestanden werden de pro
ducten van de TD belangrijker voor de civiele wereld. Tot
1990 bestond de civiele omzet uit de verkoop van films en
gedrukte kaarten en daarna sloeg dit snel om naar verkoop
van digitale bestanden. Als gevolg van de 'val van de Muur'
was ook de belangstelling van Defensie voor de producten
van de TD afgenomen. Immers, de taken van Defensie zijn
sindsdien fors gewijzigd; van de verdediging van de Duitse
laagvlakte tegen de Russen in vredestaken in verre landen.
Kortom, Defensie wilde wel van de TD af. Het management
was van mening dat de dienst feitelijk te klein was om zelf
standig te overleven. Investeringen in nieuwe producten
als bijvoorbeeld TOPIONL zijn groot en voor de ontwikke
ling van nieuwe producten en werkwijzen is veel ICT-lcen-
nis nodig en de dienst had maar een beperkte capaciteit in
huis. Aansluiting bij een grote organisatie bood meer mo
gelijkheden voor de toekomst en dat resulteerde uiteinde
lijk in de overgang naar het Kadaster, samen met de aan
passing van de Kadasterwet waarin de wettelijke status van
de topografische kaart werd geregeld. De uiteindelijke
overgang verloopt, mede door de nu lopende reorganisatie
(die geen reorganisatie genoemd mag worden) niet zo soe
pel. In zijn afscheidsspeech vertelde Kolk dat hij de indruk
had dat de managers in Apeldoorn het idee hadden dat ze
in Emmen een varkensstal moesten uitmesten. Dit leidde
tot het nodige geknor in Emmen. Emmen wordt omge
vormd tot een productieafdeling samen met de GBKN. ICT
en onderzoek en ontwikkeling verdwijnen mogelijk naar
Apeldoorn. Kolk is daar niet gelukkig mee want in zijn vi
sie horen het primaire proces, marktbewerking en de bij
behorende ondersteuning door ICT en onderzoek en ont
wikkeling één te zijn.
De gebruikers
De belangrijkste gebruikers van TOPIO zijn de landelijke
en provinciale diensten. Deze gebruiken de kaart of het
bestand om er eigen gegevens op weer te geven. Slechts
enkele diensten gebruiken het bestand voor echte GIS-ta-
lcen zoals het maken van analyses. Veel gebruikers blijven
nog denken in het lcartografische product en gebruiken
feitelijk het lcaartmodel en niet het digitale landschaps
model. Het plaatje blijft toch voor veel mensen erg be
langrijk. Het, in de negentiger jaren ontstane, onafhanke
lijke gebruikersoverleg rond de digitale producten heeft
veel goede dingen opgeleverd, vindt Kolk. Dat was en is
een goede zaak.
mensen want deze hadden geen of wei
nig inhoudelijke kennis van het pro
duct. Dit leidde tot meer aandacht voor
Fig. 7.
Bendienplein 5
te Emmen, de
de documentatie, een goede zaak, maar locatie van de TD
ook tot veel procedures en uiteindelijk sinds 1984.
Het vakgebied
Het vakgebied bij de TD bestaat uit een mengeling van ge
odesie, lcartografïe, reproductie, later uitgebreid met infor
matica en het is uitgegroeid tot geo-informatie in de ruim
ste zin van het woord. De medewerkers van de TD waren de
GEO-INFO 2006-5
a
X
QJ
QJ
05
O
U
<D
Tj
u
