Michel Grothe
Op 28 maart 2006 heeft het eerste Gl-be-
raad plaatsgevonden. Kijkend naar de
uitkomsten hiervan lijkt een veelbelo
vende en daadkrachtige sturing op het
geo-werkveld te gaan plaatsvinden. De
daadkracht wordt hier afgeleid uit de
beslissing van het GI-beraad om een Geo
Data Infrastructuur (GDI) voor cala
miteiten in Nederland op te zetten.
Daarbij is concreet afgesproken dat BZK,
VROM, LNV, V&W, Kadaster en ICTU-ba-
sisregistraties voor het einde van 2006
een basisinfrastructuur aanleggen om
de laagdrempelige beschikbaarheid van
digitale geo-informatie voor rampenbe
strijding en crisisbeheersing in Neder
land te bewerkstelligen. Tevens is dit de
eerste keer in Nederland dat een operati
onele GDI wordt opgezet. En dat ook nog
in een bedrijfslcritisch toepassingsveld.
Een uitdaging dus. Maar met een grote
leans van slagen want er is commitment
op hoog ambtelijk niveau1' en er wordt
in 2006 gewerkt met een gedegen finan
ciering. Hier zijn we overigens in Neder
land ook aan toe. Mijn inziens een goede
start van het GI-beraad met een belang
rijke rol voor het GIS Competence Cen
tre van LNV, dat de notitie hierover heeft
ingebracht. Nu komt zo'n notitie nooit
uit de lucht vallen. Zoals vaker het geval
bij in terbestuurlijke projecten is een ui
terst zorgvuldige en intensieve proces
gang gehanteerd om hier interdeparte
mentale samenwerking op hoog ambte
lijk niveau tot stand te brengen. Door
gaans blijven de achterliggende proces
sen van dit soort beslissingen verborgen
voor de buitenwereld. Derhalve is het
aardig eens te schetsten wat er vooraf
ging aan deze beslissing van het Gl-be-
raad.
Een en ander begint in februari 2005
wanneer in de avonduren een 'select' ge
zelschap van zo'n twintig personen bij
eenkomt op uitnodiging van het Mi
nisterie van VROM, de Vrije Universiteit
en Rijkswaterstaat voor een diner in de
Verkeerscentrale Nederland te Utrecht.
Het onderwerp is de rol van geo-infor
matie bij calamiteiten en crisisbeheer
sing. Het resultaat van deze informele
en informatieve bijeenkomst is een prin
cipeafspraak om geo-informatie een rol
te geven tijdens één van de twee grote
V Het rapport is te downloaden op ftp://ftp.geo
dan.nl/pub/rapportage evaluatie geoservices
borssele def.pdf
aankomende calamiteitenoefeningen,
te weten Bonfire (terroristische aanslag
bij de Amsterdam Arena) of Borssele (lek
kage nucleaire wolk bij de gelijknamige
kerncentrale). Uiteindelijk krijgt Bonfi
re Ali B en Borssele een GDI-exercitie.
Maar hoe binnen te komen bij een oefe
ning waaraan door 180 mensen al twee
jaar aan de voorbereiding wordt ge
werkt? Vooral door op diplomatieke wij
ze te lobbyen en te laten zien wat er met
geo-informatie mogelijk is. En dat lukt.
De voorbereidingen worden getroffen
en in een korte tijd worden voor de oefe
ning relevante geo-informatiebronnen
vanuit de Ministeries van VROM, LNV,
V&W en VWS-RIVM toegankelijk ge
maakt in een GDI-opstelling. Twee we
ken voor de oefening op 25 mei 2005
vindt de generale repetitie plaats en valt
de beslissing of daadwerkelijk een GDI-
opstelling gaat meedraaien in de Een
heid Planning en Advies nucleair (EPAn).
De generale verloopt goed en op 25 mei
2005 is tijdens de Borssele-oefening de
EPAn uitgerust met een computer die
een rechtstreekse lijn heeft naar de geo-
informatie services van de meewerken
de departementen. Hoewel ze geen for
mele rol heeft tijdens de oefening, is de
GDI-opstelling een succes. Na afloop van
de oefening besluiten de vier departe
menten een evaluatierapport op te stel
len, in samenwerking met Geodan en
Twynstra Gudde. In het najaar van 2005
wordt dit evaluatierapport opgesteld
waarna op 25 februari 2006 opnieuw
een informele bijeenkomst wordt geor
ganiseerd op hoog ambtelijk niveau. Dit
keer te Den Haag met het Ministerie van
LNV als gastheer. Naast diverse plaats
vervangend SG's en DG's van Ministe
ries, is ook een vertegenwoordiging van
de nationaal coördinator terrorismebe
strijding aanwezig, evenals vertegen
woordigers van politie en brandweer. De
rol van geo-informatie tijdens de Borsse
le-oefening wordt besproken en ook de
(ontbrekende) rol van Nederland in de
grote Europese programma's over crisis
management en calamiteiten komt ter
sprake. Al snel is het gezelschap het
eens; geo-informatie speelt een cruciale
rol in rampenbestrijding en crisisbe
heersing maar van een efficiënte infra
structuur in Nederland is geen sprake.
Ook valt op dat Nederland nauwelijks
participeert in Europese consortia, die
werken aan ICT voor calamiteiten zoals
OASIS, WIN en Orchestra. Dat moet an
ders. "De firewalls moeten naar bene
den", zoals één van de pDG's dat zo mooi
noemde. De GDI-exercitie van Borssele
laat nog eens zien dat binnen korte tijd
geo-informatie uitwisseling tussen de
partementen op moderne wijze reali
seerbaar is. Als resultaat van deze bijeen
komst wordt besloten een vervolgaf
spraak op hoog ambtelijk niveau te be
leggen. Op 27 maart 2006, de dag voor
het eerste GI-beraad, vindt bij Binnen
landse Zaken te Den Haag de be
krachtiging plaats van de realisatie van
een Nederlandse GDI voor de rampenbe
strijding en crisisbeheersing. De uitvoe
ring wordt uiteindelijk overgeheveld
naar het GI-beraad, die een dag later
zichzelf opdrachtgever maakt van een
omvangrijk project. De participanten
leggen circa 600.000 euro op tafel om
een start te maken in 2006. BZK wordt
gedelegeerd opdrachtgever en LNV op
drachtnemer en het project 'GDI cala
miteiten en crisisbeheersing' is een feit.
Overigens mogen de namen van de twee
personen, die bij dit alles een cruciale
rol hebben gespeeld, hier niet onver
meld blijven. Zonder iemand tekort te
doen zijn het vooral Henk Scholten en
Bart van Rietschoten geweest die in
onderlinge wisselwerking en voorname
lijk achter de schermen gedurende het
voortraject een cruciale rol hebben ge
speeld om de belangrijkste besluitvor
mers op hoog ambtelijk niveau bijeen te
krijgen, te informeren en te inspireren.
Een pluim is hier op zijn plaats. Zonder
andere Nederlandse GDI-projecten te
kort te doen, is het project 'GDI cala
miteiten en crisisbeheersing' het eerste
in Nederland van zodanige omvang en
potentie dat gesproken kan worden van
een nadrukkelijke voorbeeldfunctie.
Een nieuw tijdperk in geo-informatie-
uitwisseling is hiermee aangebroken. En
in november 2006 weten we meer. Dan
levert het project zijn eerste deliverables
op tijdens een nationale conferentie, zo
is de intentie van LNV. Zeker iets om
naar uit te zien.
Michel Grothe
Senior adviseur Rijkswaterstaat,
Adviesdienst Geo-informatie en ICT.
M.J.M.Grothe@agi.rws.minvenw.nl
GEO-INFO 2006-7/8
Geo-lnfo in de Praktijk
Achter de schermen
t
307
