twee onderzoeken. Door SEO [geciteerd in NEN 2004] is een
astronomisch bedrag van 72 miljoen euro per uur geschat
bij een grote stroomstoring in de Randstad. De Kamer van
Koophandel deed eind november 2005 een onderzoek naar
een grote stroomstoring in Haaksbergen. Er werden stroom-
onderbrelcingen van drie tot zestig uur geconstateerd, scha
des voor bedrijven liepen uiteen van 75 tot 100.000 euro per
bedrijf. Ter relativering kunnen we opmerken dat extra ge
voelige sectoren, zoals ziekenhuizen en industrieterreinen,
vaak voorzien zijn van noodvoorzieningen (bijv. noodaggre-
gaten) zodat gevolgschade niet zomaar optreedt bij bescha
diging van een enkele kabel of leiding. Over de kwaliteit
van deze noodvoorzieningen is mij niets bekend.
Wat gebeurt er intussen op het vlak van
ruimtelijke ordening?
Er spelen twee dingen:
de ruimtelijke (3D) planning, in enge zin over de ligging
van kabels en leidingen en in brede zin: de afstemming
van alle bestemmingen in de ondergrond;
de veiligheid.
fcfritflmmingjtpLnn In i.igan
pn
r IflLij&igm
Fig. 7. De vele
lagen van een
driedimensionaal
bestemmingsplan.
Door VROM, het COB en andere organisaties wordt inten
sief nagedacht over 3D-planning en dat is nodig ook want
de maatschappelijke kosten van een situatie zonder 3D-or-
dening zijn hoog en zullen in de toekomst alleen maar toe
nemen [COB 2003/COB 2004/Taselaar en Kamphuis 2005).
3D-planning in brede zin is een complexe materie (fig. 7).
Er wordt aan gewerkt maar het valt buiten de doelstellin
gen van het huidige wetsvoorstel. Dit wetvoorstel doet niets
om de regie van gemeentes over de inrichting van de onder
grond in enge zin te versterken. De 'gedoogplicht' verplicht
gemeentes te gedogen dat netbeheerders hun kabels en lei
dingen neerleggen 'waar zij maar willen'. Voor de telecom
is de gedoogplicht geregeld in de Telecomwet, voor overige
kabels en leidingen in de Belemmeringenwet uit het pri
vaatrecht [Kruif 2004/Taselaar en Kamphuis 2005]. Deze ge
doogplicht wordt in het huidige wetsvoorstel niet aange
pakt. Daarmee is niet gezegd dat gemeentes geen enkele re
gie kunnen voeren. De gemeente Rotterdam laat zien dat
binnen de marges van de wet wel degelijk veel mogelijk is
[Smit 2003]. Het is dus ook een kwestie van de regie némen.
Daarnaast speelt er het veiligheidsaspect. Rondom trans
portleidingen (voornamelijk aardgas) gelden zones waarin
niet of slechts zeer beperkt mag worden gebouwd. VROM Fig. 8. Zie
wil deze zones volgens een nieuwe systematiek gaan bere- www. graaf schade
kenen. Dat kan er toe leiden dat een gebouw volgens de ou- -voorkomen.nl.
de regelgeving niet, maar volgens de
nieuwe opeens wel in een 'verboden
zone' komt te liggen. Het gebouw of de
leiding moet dan worden verplaatst of
extra beveiligd. Meestal is verplaatsen
van de leiding het goedkoopst. VROM
en Gasunie zijn (al jaren) in onderhan
deling over de verdeling van de kosten
en, daarmee samenhangend, de precie
ze inhoud van de nieuwe systematiek.
Conclusie
Het wetsvoorstel 'Informatie-uitwisse
ling ondergrondse netten' beoogt
graafschade te verminderen, hoofdza
kelijk door verplichtingen te stellen op
het vlak van verbeterde informatie-uit
wisseling en voor zorgvuldiger graven.
Daarnaast wordt een aantal maatrege
len voorgesteld om de kwaliteit van de
uitgewisselde informatie (de tekenin
gen) te verbeteren: de terugmeldings
plicht, de registratie van huisaanslui
tingen en de registratie van dode ka
bels en leidingen. Het wetsvoorstel is
op dat vlak niet erg concreet. De
kosten van deze maatregelen kunnen
voor belanghebbenden hoog oplopen.
Het lobbywerk over de precieze invul
ling van de maatregelen is nog volop
gaande en dat zal zo blijven, ook wan
neer het wetsvoorstel geaccepteerd is.
Twee problemen worden door het
wetsvoorstel niet aangepakt. Ten eer
ste, de gevolgschade: deze blijft als een
zwaard van Damocles boven de sector
hangen. Ten tweede, de regie over de
inrichting van de ondergrond. Ge
meentes krijgen er wel de ondankbare
taak bij om dode kabels en leidingen te
registreren maar krijgen niet meer re
gie over de inrichting van de onder
grond.
WWW.SHiWSCHADE-WDOHKC'.VIEH. ML
GEO-INFO 2006-10
