472
temporeel modelleren vereist de nodige flexibiliteit: het
kan meer zijn dan alleen het simpelweg toevoegen van een
enkele tijdsdimensie. Er kunnen meerdere soorten tijd van
belang zijn (en hierbij is het mogelijk dat een 4D-datatype
alleen niet voldoende is voor ruimte en alle 'smaken' tijd).
Gezien deze argumenten lijkt het erop dat op de middellan
ge tot lange termijn het 4D-datatype de gewenste solide
basis kan vormen, vooral als een 4D-partitie het uitgangs
punt is. Op de kortere termijn lijkt het verstandig om voor
lopig met aparte ruimte- en tij dattributen te werken en de
4D-ontwikkelingen af te wachten.
Bij het modelleren van het aspect tijd in GIS moeten er vele
vragen beantwoord worden:
welke tijden zijn van belang (wereld of systeem)?
welke granulariteit moet er worden vastgelegd (dataset,
objectklasse, objectinstantie, attribuut)?
betreft het discrete of continue veranderingen?
ligt de nadruk op vastleggen toestanden of transacties
(veranderingen)?
welke temporele functies moeten worden ondersteund
(geef toestand op tijdstip tl, geef de veranderingen in
periode tl-t2)?
Er is geen oplossing die in alle situaties optimaal zal zijn
maar één ding is duidelijk: de temporele aspecten worden
steeds belangrijker binnen GIS. De resultaten hiervan zijn
zichtbaar in moderne standaarden (zoals GML3 van
OGC/ISO) en datasets (zoals de kadastrale kaart en sinds
kort ook de ToplONL).
Literatuur
Langran, G., Time in Geographic Information Systems,
Taylor Francis, London, 1992.
Lemmen, C.H.J, en P.J.M. van Oosterom, Version 1.0 of the
Core Cadastral Domain Model', XXIII FIG Congress
'Shaping the Change', München (D), 8-13 oktober 2006.
Oosterom, P.J.M. van, Maintaining Consistent Topology
including Historical Data in a Large Spatial Databasein
Proceedings Auto-Carto 13, Seattle (VS), 8-10 april 1997,
p. 327-336.
Oosterom, P.J.M. van, B. Maessen en W. Quale, Generic
query tool for spatio-temporal data, in International
Journal of Geographical Information Science, volume
16, 8-2002, p. 713-748.
Stonebraker, M. and L.A.Rowe, The design ofPostgres, in
ACM SIGMOD, 15(2) 1986, p. 340-355.
Samenvatting
Temporele aspecten ook op eerste rang?
Temporele aspecten zijn niet nieuw en ook niet specifiek voor GIS.
Ook in andere typen informatiesystemen komen temporele aspecten
voor. In het begin van de automatisering richtte men zich vooral op
het vastleggen van de huidige situatie; nu is er meer aandacht geko
men voor het vastleggen van de complete historie. Aan bod komen
enkele temporele basisprincipes, de meer technische systeemaspec
ten en een concreet ruimtelijk-temporeel systeem (Kadaster). Het
artikel sluit af met de conclusie dat op de middellange tot lange ter
mijn het 4D-datatype gewenst is, vooral als een 4D-partitie het uit
gangspunt is. Op de kortere termijn lijkt het verstandig om met
aparte ruimte- en tij dattributen (3D+tijd) te werken.
Summary
Temporal aspects in the front rank?
Temporal aspects are no novelty in ICT and
certainly not only pertain to geographic
information systems. In the early days of
ICT, the focus was on recording the current
situation. Nowadays, the focus has shifted
to recording the full history. The article does
not only address temporal principles and
technical system aspects, but also goes into
a tangible spatio-temporal system: the
Cadastre. It concludes that 4D-data types
are desirable in the medium and long term,
especially as a 4D-partition is the starting
point. In the short term, it is sensible to
work with separate spatial and temporal
attributes (3D and time).
Dit artikel is mede tot stand gekomen door
de organisatie van de AGGN themamiddag
'GIS en Tijd', Jeroen Baltussen en Frans
Lips (AGGN) en Frans van de Wel (KNMI) en
door de samenwerking op temporeel
gebied met Chrit Lemmen, Bart Maessen
en Willco Quale, waaruit veel van de ideeën
zijn voortgekomen die in dit artikel zijn
beschreven.
GEZIEN
Dit soort bordjes kom je in Oostenrijk
regelmatig tegen. Het blijkt om 'geo
logische Lehrpfade' te gaan, een stel
sel van wandelpaden onder het motto
'500 Millionen Jahre lassen sich an
den verschiedenen Geotrails erleben'.
Jan Willem van Eek
Gamitzenkliimm
GEO-INFO 2006-11
<D
C
_fü
"O
Z
0)
<0
