buitengebied. Maar kunnen criteria
worden vastgelegd die aangeven wan
neer een bestemmingsplan expliciet in
3D moet worden opgesteld? Zoals eer
der vermeld is de pilot in eerste instan
tie bedoeld voor bestemmingsplanma
kers. Maar als er eenmaal een 3D
planvoorbeeld voorhanden is, volgt na
tuurlijk de vraag of deze ook beschik
baar moet komen voor burgers. Dat
vergt verdere aandacht voor de interac
tiemogelijkheden, bijvoorbeeld de
3D bestemmingsplannen beschikbaar
stellen via Google Earth of een andere
3D omgeving, zoals de planinformatie
voor de Kanaalzone in Apeldoorn
(www.virtueelapeldoorn.nl, fig. 5; ove
rigens geen bestemmingsplaninforma
tie). Wat bij bestemmingsplannen in
het bijzonder geldt, is dat burgers de
bouw- en gebruiksmogelijkheden uit
de visualisaties zouden moeten kun
nen halen. Een heel nauwkeurige en
duidelijke weergave met een objectie
ve begrenzing zijn daarvoor belangrij
ke vereisten.
Tot slot
3D geo-informatie heeft veel potenties
omdat het een veel betere representa
tie van de werkelijkheid mogelijk
maakt en het bestemmen van de on
dergrond bevordert. Het vraagstuk
rond 3D bestemmingsplannen toont
echter een typisch geo-informatie pro
bleem. Het onderschrijft het belang
van de ketenbenadering van de geo-in-
formatievoorziening die vandaag de
dag in de geo-ICT-wetenschappen cen
traal staat. Belangrijke fasen in deze
geo-informatielceten zijn:
data-inwinning;
modellering en opslag;
analyse en verwerking;
presentatie en interactie;
disseminatie, gebruik en uitwisse
ling;
visualisatie, toepassing en dienst
verlening.
Deze ketenbenadering staat in tegen
stelling tot de voorheen meer versplin
terende bestudering van geo-informa
tie. Hierbij werden delen van de keten
bestudeerd in afzonderlijke disciplines
zonder de onderlinge samenhang of
het uiteindelijke gebruik voldoende in
ogenschouw te nemen. Wil de toepas
sing van geo-ICT echt meerwaarde op
leveren binnen bestaande werkproces
sen dan moet de hele procesketen van
geo-informatie synergetisch worden
bezien. Belangrijk in deze hele keten
Het CO B-rapport
'Ondergrondse
Ordening; Naar
een meerdimen
sionale benade
ring van bestaande
praktijken' is
te vinden op
www.vrom.nl en
te bestellen via
www.cob.nl
zijn ook de financiële, juridische, bestuurlijke en organisa
torische randvoorwaarden. Het hele ruimtelijke ordenings
proces moet worden ontleed tegen de achtergrond van deze
(3D) ketenbenadering waarbij alle betrokkenen en hande
lingen aandacht krijgen. Pas dan kan de toepassing van 3D
echt een succes worden.
Referenties
Centrum Ondergronds Bouwen (COB). Ondergrondse Orde
ning; Naar een meerdimensionale benadering van bestaande
praktijken. Ministerie van VROM in samenwerking met
EZ, LNV, Defensie en V&W, 2004.
Buro Vijn, RBOI en Sonsbeelc, 3D bestemmingsplan.
Ministerie van VROM, 2006.
Samenvatting
3D bestemmingsplannen, dilemma's bij het bestemmen van de
ondergrond
Om te bevorderen dat de ondergrond wordt geordend, heeft het
ministerie van VROM een pilot gehouden waarbij drie stedenbouw
kundige adviesbureaus een fictief 3D bestemmingsplan hebben ver
vaardigd. In dit artikel worden aan de hand van deze pilot
dilemma's en oplossingsrichtingen geschetst bij het vervaardigen van
3D bestemmingsplannen. Belangrijkste conclusie is dat toepassing
van 3D geo-ICT alleen meerwaarde heeft als niet alleen met de tech
niek maar ook met de behoeften en de mogelijkheden van de plan
maker alsook met het ruimtelijke ordeningsproces als geheel
rekening wordt gehouden. Alleen dan kan de toepassing van 3D lei
den tot meer inzicht in de werkelijkheid.
Summary
3D zoningschemes, dilemmas zoning the underground
The Netherlands ministry of Spatial Planning, Housing and The En
vironment set up a pilot to promote the spatial planning of the un
derground. Three consultancy firms for urban planning proposed a
fictitious, 3D zoning scheme. In the context of this pilot, the article
presents the dilemmas and solutions in developing 3D zoning sche
mes. The most important conclusion is that the adoption of 3D geo-
informatics only provides an added value in case not only technology
is taken into account, but also the requirements and options of the
urban planners and furthermore the current working practice in
spatial planning. It is only then that the use of 3D may lead to more
insight into reality.
SEXUEEL PRIKKELEND?
'En inmiddels zie ik de AGI stevige stappen zetten naar
die nieuwe toekomst. Het stoffige imago dat de Meetkun
dige Dienst tien jaar geleden bij sommigen binnen Rijks
waterstaat had, is inmiddels verdwenen. Data en ICT zijn
in deze tijd 'sexy'.'
Plv directeur-generaal van de Rijkswaterstaat,
Luc Kohsiek, op het symposium t.g.v. het
75-jarig bestaan van de AGI op 30 oktober 2006.
GEO-INFO 2006-12
