Geo-Info in Onderzoek en Onderw
Stem kaarten
Menno-Jan Kraak
Dit stukje is geschreven enkele dagen
na de laatste Tweede Kamerverkiezin
gen en gaat niet over de stemkaart (offi
cieel: stempas) waarmee je je in een
stemlokaal identificeert, maar over de
geografische component van het stem
men, zowel voor als na de verkiezin
gen. Natuurlijk bevat ook het officiële
document geografische aanduiding die
door de mobiliteitsgedachte van de
stempas aan waarde verliest maar oolc
juist weer interessanter wordt, maar
dat is een ander verhaal. Terug naar het
onderwerp van deze column. Ik wilde
met u van gedachten wisselen over hoe
je tot je stem komt en hoe je de verkie
zingsuitslagen communiceert.
Tegenwoordig weten we kennelijk niet
meer wat we moeten stemmen en kun
nen we gebruik maken van stemwij
zers om onze mening te vormen. In de
week voor de Tweede Kamerverkiezin
gen van afgelopen november publi
ceerde mijn krant een overzicht van
deze hulpjes. Je kunt er kijken met
welke partij of zelfs kandidaat jouw
standpunten overeenkomen. Maar kun
je ook geografisch kijken? Dat wil zeg
gen: kunnen we de regionale impact
van de verkiezingsbeloften beoorde
len? Meer wegen, meer natuur, en zo
ja, geldt dat ook voor Twente, en als dat
het geval is wanneer is het dan zover?
Hierbij krijg je geen hulp. Een van de
weinige stemwijzers met een geografi
sche component is www.primaries.nl,
waarop je allerlei voorkeuren en eigen
schappen van een kandidaat kunt op
zoeken, van het houden van een huis
dier tot het al dan niet vegetariër zijn
maar ook waar de kandidaten wonen,
zijn opgegroeid of zijn geboren. Toch
eens even Enschede proberen. Ze be
staan, maar mijn regionale gebonden
heid gaat niet zo ver om dan maar van
kleur te veranderen. Bij een meer re
gionaal georiënteerd kiesstelsel zou
dit wel belangrijk kunnen zijn. Toch
zou men eens moeten kijken of het
verkiezingsprogramma van de partij
en niet geografisch in beeld gebracht
kan worden. Hoe zou het landschap er
dan uitzien? In een van de recente
Geo-Info uitgaven (2006-11, p. 478) werd
een voorbeeld gegeven van gemeente
politiek in Leiden.
Tijdens de uitslagenavond kunnen we
allemaal onze geografische kennis
weer bijschaven. Welke gemeente pre
senteert als eerste de uitslag, is dat
Schiermonnikoog of Rozendaal (nee
niet die in Noord-Brabant, dat spel
je anders)? Deze namen kennen we
allemaal wel maar als er een aantal
nieuwe gemeenten met 'fusienamen'
langskomt, is het soms toch wel lastig.
Oost Gelre kun je nog wel plaatsen
maar wat te denken van De Marne. De
oplossing: een kaartje in beeld naast
de diagrammen met stemverdeling?
Wanneer het 0111 de weergave van de
uitslagen in de media gaat, kun je je
soms verbazen over hoe er in kaart
vorm door de media wordt gerappor
teerd. Op zich mogen we niet klagen,
er verschijnen tenminste kaarten in de
media en er bestaan zelfs speciale web
sites met dit doel. Toch laat men af en
toe wat steken vallen. Hierbij ga ik uit
van onwetendheid want er bestaat ook
nog zoiets als liegen met kaarten. Een
voorbeeld. Vaak vind je in de kranten
overzichtskaartjes per partij waarin de
percentages per gemeenten zijn weer
gegeven. Iedere partij zijn/haar eigen
kleur. Er ontstaan zo interessante beel
den van ruimtelijk verspreidingspatro
nen over het land. Sommige zijn al
jaren hetzelfde terwijl ander wisselen
met de waan van de dag. Maar het ver
gelijken van de kaarten (en dus partij
en) is minder eenvoudig omdat er per
kaart een andere classificatie wordt ge
bruikt. Zo zijn bij iedere partij de klas
sengrenzen verschillend omdat er an
ders voor met name de kleine partijen
niets te zien zou zijn. Ook de discussie
over het feit dat de meeste kandidaten
in de Randstad wonen, zou naar juiste
proporties teruggebracht kunnen wor
den wanneer we deze kandidaten op
een kartogram zouden plotten. Dan
blijkt het met die scheve verhoudingen
wel mee te vallen, immers de meeste
mensen wonen nu eenmaal in de
Randstad. Een dergelijke benadering
vind je ook bij de weergave van bijvoor
beeld de verkiezingsuitslagen in de
Verenigde Staten. Voor de volgende
verkiezingen, die alweer kort 11a het
verschijnen van dit stukje plaatsvin
den, wens ik u veel regionale wijsheid
toe bij het bepalen van de keuze.
Menno-Jan Kraak, ITC - International
Institute of Geo-Information Science and
Earth Obsen'ation, Department of
Geo-Information Processing
E-mail: kraak@itc.nl
GEO-INFO 2007-2
