roerders. Het is duidelijk dat dit een essentiële stap in het pro
ces is om te komen tot een afgestemd model dat voldoet aan
de eisen die door de partijen worden gesteld. Het is ook duide
lijk dat er nogal wat belangen op het spel staan. Het doel van
het model, de voorkoming van graafschade, staat niet ter dis
cussie. De manier waarop welke informatie op welke manier
ontsloten moet worden, is wél een punt van discussie. Niet
van alle informatie is het zomaar wenselijk om deze vrij te ge
ven en de manier waarop de informatie wordt ontsloten, kan
een effect hebben op de informatiehuishouding bij de beheer
der zelf. In de workshops zijn deze aspecten duidelijk naar vo
ren gekomen. Dat de netbeheerders dit ook heel serieus op
pakten, is voor de modelontwikkeling heel goed geweest want
op deze manier zijn de eisen waaraan het model moet voldoen
duidelijk geformuleerd. Zo kwam al in de eerste sessie naar vo
ren dat een volledig objectgericht informatiemodel geen recht
deed aan de praktijk van de informatiehuishouding bij de net
beheerders. Voor IMKL betekent dit dat het niet geheel con
form het objectgerichte Basismodel Geo-informatie is. Het is
een hybride vorm van informatie gemodelleerd rond objecten
en informatie vastgelegd in annotatie.
Hybride model: Objecten en Presentatie/Annotatie
Centraal in het model staat de Themakaart. Dit is een door
een netbeheerder 'aangeleverde' verzameling van leidingin
formatie van een thema. Thema's zijn gebaseerd op de ver
schillende soorten producten die via een leiding getrans
porteerd worden, bijvoorbeeld gas, water, riool en laagspan-
ning. Een Themakaart is opgebouwd uit Leidinginformatie,
Leidingelementinformatie, Maatvoering en Annotatie. De
objectklasse Leiding en Leidingelement bevatten de positio
nele en optioneel ook de inhoudelijke informatie. De ob
jectklasse Annotatie maakt het mogelijk om informatie als
Fig. 2a. Versimpelde
versie van het UML-
diagram van IMKL.
Een Themakaart
wordt aangeleverd
door een Beheerder.
Die Beheerder levert
ook optioneel de Ma-
tenplantopografie
en eventueel een To-
pografieEigen. De
Themakaart bevat
Leidingen inclusief
hun inhoudelijke in
formatie, met attri
buten en/of annota
tie. Een Themakaart
bevat ook Maatvoe
ringsinformatie met
de afschaling van
Leidingen t.o.v. topo
grafie. Een Detail
kaart en Huisaan-
sluitingsschetsen
worden optioneel op
genomen.
Fig. 2b. IMKL is objectgericht en wisselt ook annotatie uit.
Attribuutwaarden bij een object Leiding worden opgenomen
als Waarde of als Annotatie, of beide. Afhankelijk van de
brondata kan een keuze worden gemaakt.
annotatie te ontsluiten. Een meng
vorm is ook mogelijk waarbij de inhou
delijke informatie bij een object Lei
ding opgenomen is door middel van
gecombineerde attributen voor in
houd en presentatie. Het model biedt
hiervoor drie mogelijkheden:
1. volledig objectgericht zonder anno
tatie: annotatie wordt door een ont
vanger gegenereerd uit de objectat
tributen;
2. volledig objectgericht met annota
tie: annotatie-informatie is gerela
teerd aan attribuutwaarden en op
genomen in een dataset;
3. mengvorm: positie van Leidingob
jecten bij object Leiding, attribuut
waarden alleen door annotatie. De
relatie tussen een object Leiding en
de bijbehorende leidinginformatie
kan alleen uit het kaartbeeld afge
leid worden.
De objectklasse Maatvoering bevat de
annotatie voor de relatieve positie ten
opzichte van een topografisch object.
De objectklasse Leiding is vervolgens
nog gespecialiseerd in vijf subklassen:
Buis, Kabel, Kabelbed, HDPEbuis en
Mantelbuis. Fig. 2a en 2b zijn bewer
kingen van het UML-klassediagram
van IMKL.
Toetsing aan de praktijk
Het IMKL is in een testfase getoetst aan
de praktijk. Op basis van de bestaande
brondata van verschillende netbeheer
ders is een Web Map Server applicatie
gebouwd. Voor de testapplicatie zijn
twee scenario's of sporen uitgewerkt.
Spoor 1 betreft een uitwisseling van
plaatjes direct uit de database van de
netbeheerder via een bij hun leveran
cier horende webmappingservice in
een centraal webserviceportaal. Spoor
2 betreft uitwisseling van plaatjes via
IMKL-GML (object) databases en een
centraal webmapserviceportal. Het
operationele verschil tussen beide is
dat er in spoor 1 geen vertaling naar
een IMKL-GML-database hoeft te wor
den gemaakt, maar dat er wel een af
hankelijkheid is van de door de netbe
heerders aangeleverde annotatie (en
de harmonisatie daarvan). Spoor 2
heeft wel een moment waarop alle in
formatie geharmoniseerd is waardoor
er een gemeenschappelijk visualisatie
model gebruikt kan worden (fig. 3).
Voor de test is gekeken naar toeganke
lijkheid en gebruiksgemak, kostenim-
plicaties voor betrokken partijen en de
:+S»om»»n<3M_0B|««[t]
♦waard»CharacwrStrmg tl]
♦posttl»AnnotaO»Po«ltl» p..']
Wa«rd»EnAnnot#tl»
WaardoEnOfAnnotatle
♦waard»EnAnnotatl»Waard»EnAmiot»«» [1]
♦annotati»AnnotsM» [1]
Annotati«Po«HI»
♦plaatsingspuntOM Polnr p..l]
+no«kR»ai p,.1]
♦sttuMIJnOM.Curv» p.,1)
+t»tt»rgroott» Characltrstrlng [0..1]
Thamakaart
♦naamCharaottrSlrtng [1]
♦<h»maTtwms [1]
♦»lsVoor2orgsmaatr»g»lWaardaEnOfAnnotatl» [O..']
♦matanaalWaard»EnoIAnnotatl» p-1
+afwlJk»nd»Di»pt»l»gglngWaard»6nOfAnnotatl» p..1]
+g»oNauwk«urlgn»ldXVWaardtEnOtAnnotaM» p.,1]
♦d»uUV»rwl|JingWaardtEnOtAnnotati» p.,-]
+to»tIehtlngWaard»EnOtAnnotati» P..1]
♦productWoard«EnOtAnnotatl« p.,1]
♦vortioogdRlslooJaBool»an p..1]
♦•(sVoorzorgsmajtrogclWaard«EnOfAnnotatt» p.,"]
I --FtsïluiMTtf'""
jMat»nplantopegratl»
■FBMmivr»--
LMUng
Buis
Kal»!
f
Aarddraad
Kaft»»»*
HDPEbuis
Mantafbuls
Hulsaanslulttng
"FA5fttI*#Td'<ia>
B«H»«rd»r
F-MuwTVi"-'
Topogr*«#Ufl»n
RwitfUltiTvpM
Mastvo«nn<f
GEO-INFO 2007-4
