Geo-Info in Onderzoek en Onderwijs
GIS draait om
'boeien en binden'
Christian AAeisen
Of het nu gaat om het inzichtelijk ma
ken van marketinggegevens van Albert
Heijn, reistijden van ambulances of
overstromingsmodellen voor dijkdoor
braken: zonder GIS zijn dergelijke ana
lyses ondenkbaar geworden. Een scala
aan GIS-toepassingen maakt geo-infor-
matie tot ideaal lesmateriaal voor een
brede groep jongeren.
Aanvankelijk waren vooral specialis
ten op het HBO of de universiteit actief
met GIS. De grotere toegankelijkheid
van de software en de toename aan
beheertaken hebben gezorgd voor een
groeiende vraag naar werknemers op
mbo-niveau die GIS als instrument in
hun dagelijks werk kunnen toepassen.
Te denken valt aan bouw- infratech-
nielc, groenbeheer, toerisme, handel
en ICT.
In het kader van het project GIS@MBO
is de helft van de 42 Regionale Oplei
dingscentra (ROC's) in Nederland van
start gegaan met het aanbieden van
GIS-onderwijs in technische beroeps
opleidingen. Mbo'ers worden op maat
uitgerust met de GIS-vaardigheden die
voor hun vakgebied gelden. 'Boeien
en binden' is steeds het uitgangspunt.
Het promoten van het leren en werken
met techniek - uiteindelijk blijft GIS
een technische toepassing- lukt alleen
door optimaal aan te sluiten bij de be
levingswereld van jongeren en vervol
gens de vertaalslag te maken naar hun
eigen weideveld.
Pakkende onderwerpen, zoals: waar
vestig ik mijn cd-winkel of snackbar,
hoe bereikt mijn doelgroep deze win
kel (buslijnen) en welk pand is hiervoor
het aantrekkelijkst, laten leerlingen
kennismaken met de uiteenlopende
toepassingsmogelijkheden van GIS.
ICT'ers duiken in de database en deel
nemers infratechniek gaan aan de slag
met een bestemmingsplan en het inte
kenen van een gebouw. Zo vindt iedere
deelnemer aansluiting bij zijn of haar
beroepsinteresses. Het enthousiasme
onder zowel docenten als deelnemers
is dan ook zeer groot. GIS is in staat
opleidingen met een ouderwets imago
een nieuw elan te geven. Alleen al het
explosieve gebruik van Google Earth
en de vele linkmogelijkheden die dit
programma biedt, maken het actuele
gebruik van GIS toegankelijk.
Daarnaast is GIS aanleiding tot nau
were samenwerking tussen verschil
lende disciplines op scholen. Het
Mondriaan College in Den Haag en
Oracle Nederland zitten al om tafel
om databasekennis te introduceren in
de landmeetkundige opleiding. ROC
Al 2 in Ede benut GIS om stagebedrij-
ven in kaart te brengen, gekoppeld
aan een routeplanner. In het ROC van
Twente is het team Bouw/Infra inmid
dels uitgegroeid tot GIS-infopunt van
de school. Samen met de Saxion Ho
geschool, locale overheden en het be
drijfsleven wordt binnenkort het GIS
Kenniscentrum Twente opgericht.
Deze voorbeelden tonen aan dat on
derwijs en bedrijfsleven steeds meer
raakpunten krijgen. Op beide terrei
nen heerst de bereidheid om samen te
werken en van elkaar te leren. Daarvan
profiteert zowel onderwijs als het be
drijfsleven. Een van de gevolgen is dat
de arbeidsmarkt steeds meer wordt in
gedeeld in werkvelden in plaats van in
beroepen. Een onderwijsprogramma
moet aansluiting bieden op een scala
aan vervolgopleidingen, beroepen en/
of functies. Aan de ene kant zijn bedrij
ven en instellingen minder geneigd om
werknemers langdurige arbeidsover
eenkomsten aan te bieden. Anderzijds
zien werknemers hun baan niet langer
louter als inkomstenbron, maar steeds
meer als een middel tot persoonlijke
ontwikkeling. Keuzemomenten voor
specifieke beroepsrichtingen vinden
daardoor steeds later plaats of zelfs ge
heel niet meer.
Flexibilisering van de arbeidsmarkt
leidt onvermijdelijk tot een verbre
ding van het opleidingsaanbod. In
eerste instantie zie je dat verwante
sectoren zich bundelen. Zo worden
werktuigbouw, installatietechniek en
elektrotechniek door een aantal ROC's
al aangeboden als één geclusterde op
leiding, aansluitend op de wensen van
het bedrijfsleven. Verdieping komt pas
aan de orde tijdens het verbreden van
vakkennis in de beroepspraktijk.
GIS kan deze ontwikkelingen krachtig
ondersteunen omdat het vanuit een
andere invalshoek eveneens opleidin
gen onderling met elkaar verbindt.
GIS krijgt daardoor snel een breder
draagvlak binnen onderwijsinstellin
gen. Een laatste hindernis vormt nog
de toegankelijkheid van allerlei data.
Veelal zijn deze wel beschikbaar maar
nog lang niet altijd gratis. Voor ROC's
betekent dit toch nog vaak een han
dicap die bijvoorbeeld niet geldt voor
het groenonderwijs. Daar heeft het
Ministerie van LNV de databank Boris
geïnitieerd.
GIS heeft iets gemeen met dubbelzij
dig plakband: het verbindt opleidin
gen binnen ROC's én het bindt deelne
mers aan hun actuele beroepspraktijk.
Zo lean GIS boeien en binden.
Christian Melsen, Technocentrum Utrecht
E-mail: c.melsen@tcu.nl
GEO-INFO 2007-5
