De linies van Frederik Hendrik in het landschap van nu
Frederik Hendrik's line of defensive works in today's landscape
loopgraaf
weg, pad
waterloop
rartier van Van Solrps
klooster
Duivelswiel
bouwwerk, overig
Kwartier
Kwartier
Ernst Casimir
Boeren
schans
Kwartier
^an Rees
Fort
Isabella
inthonie
Pettelaarse Schans
Srederode
Kwartir
Karthuizerklooster
^Schans
van Bredero
Het beleg van 's-Hertogenbosch door Frederik Hendrik
dat begon op 30 april 1629 en op 14 september van
dat jaar voor de stad fataal af liep, was in de ogen van de
meeste tijdgenoten een heilloze onderneming. De stad had
al tien maal een beleg overleefd en leek onneembaar. De
moerassen en inundaties maakten de Moerasdraak vrijwel
onbenaderbaar en de enige drie hoger gelegen toegangswe
gen werden verdedigd door sterke forten, de zogenaamde
Koninklijke Schansen. En dan waren er nog de Spanjaarden
en het veelal slechte weer wat het nog moeilijker maakte.
Het plan dat de Staatsen bedachten om de moerasdraak te
verslaan zette de hele omgeving op zijn kop. Van maar liefst
drie rivieren werd de loop veranderd en in het landschap
kwamen allerlei aanvals- en verdedigingslinies, alsmede
een batterij molens. De klus werd in ruwe vorm dankzij de
inzet van 24.000 soldaten in drie weken geklaard.
Aan de hand van oude kaarten, luchtfoto's, hoogtebestan
den en veldwerk zijn de linies van Frederik Hendrik door
Rob de Vrind in het landschap van nu gelocaliseerd en door
Landkaartje met de topografische kaart 1:50.000 gecombi
neerd. Deze kaart verscheen als bijlage van de herziene uit
gave van Dagboek 1629 van Peter-Jan van der Heijden.
The siege of 's-Hertogenbosch by Frederik Hendrik, which
started the 30th of April and ended in his advantage on
14 September that same year, seemed a disastrous underta
king to most contemporary people. The town, at the time re
ferred to as the Marsh Dragon, had been besieged for several
times and seemed unassailable. The surrounding marshes
and inundations made it almost impossible to approach the
town. The only three higher situated access roads were heavi
ly defended by so called 'Royal Entrenchments'. Bad weather
and the Spanish made the undertaking even more difficult.
The plan made by Frederik Hendrik and his men to beat
the March Dragon had a huge impact on the environment.
The course of three rivers was changed, many mills were
built and several kinds of attack and defence lines were set
up. This huge amount of work was essentially done in three
weeks thanks to the effort of 24.000 soldiers.
By fieldworlc and by studying old maps, aerial photos and
heightmaps, Rob de Vrind localized Frederik Hendrik's line
of defensive works in today's landscape. These lines were
combined with the Dutch topographic map 1:50.000 by Land
kaartje. The map was published together with the renewed
publication of Peter-Jan van der Heijden's Dairy 1629.
www.landkaartje.nl
GEO-INFO 2007-6 Special
