had ook de fotogrammetrie (fig. 10)
met behulp van luchtfoto's zijn intrede
gedaan, en dat was zelfs dé reden voor
de oprichting van de MD. Een bedrijf
dat onder meer in de dertiger jaren
van de vorige eeuw goede apparaten
leverde (bijv. stereoplanigraaf) was het
Duitse bedrijf Zeiss-Jena (fig. 11).
De landmeter gebruikt tegenwoordig
meestal een totaalstation of tachyme-
ter, een combinatie van theodoliet, af
standsmeter en digitale registratie (fig.
12). Ook op automatiseringsgebied
verrichtte de MD pionierswerk. Vanaf
1961 gebruikte de MD de computer
van de toenmalige buurman, het Inter
national Institute for Geo-Information
Science and Earth Observation (ITC).
In de jaren zeventig al startte de MD met
digitaal karteren (fig. 13). Die automati
seringstrend trok de dienst vervolgens
door op allerlei fronten, met het gebruik
van satellietinformatie, bijvoorbeeld.
GPS deed zijn intrede voor plaatsbepa
ling (fig. 14). Laser-altimetrie maakte
eind jaren negentig de productie mo
gelijk van het eerste digitale hoogtebe
stand. De personal computer (PC) speelt
inmiddels, ook in het dagelijkse leven,
een belangrijke rol. De AGI wordt gefa-
seerd verantwoordelijk voor alle ICT bij de Rijkswaterstaat:
van de werkplek tot de programma's die nodig zijn om slui
zen en digitale informatieborden te bedienen. De oprichting
van de nieuwe Data-ICT-Dienst (DID) is een logische stap.
Normaal Amsterdams Peil (NAP)
Aan de AGI is een speciale nationale taak opgedragen: de
bijhouding van het NAP. Een terugblik op de geschiedenis
van het NAP is in dit verband zeker op zijn plaats.
Een zeer hoge vloed ('nog hoger dan de Allerheiligenvloed
van 1570') die Amsterdam in 1675 teisterde, is de indirecte
aanleiding geweest van het invoeren van een landelijk water
peil. De ramp noodzaakte het stadsbestuur de waterkeringen
te verbeteren. Er werden bovendien op acht plaatsen peilste-
nen ingemetseld met de tekst 'Zeedylcshoogte zynde negen
voet vyf duym boven Stadts Peyl'. De enige steen die nu nog
over is, was aangebracht in de Eenhoornsluis (Korte Prinsen
gracht ter hoogte van de Haarlemmerdijk). De steen en sluis
zijn in 2005 tot monument verklaard. Dit Amsterdams Peil
was afgeleid van het gemiddelde zomervloedniveau van het
IJ, dus het hoogwaterniveau, en is in 1682 ingevoerd (fig. 15).
De precieze hoogte werd vastgesteld door middel van ijswa
terpassing. Dit is een redelijk nauwkeurige methode waarbij
de hoogte van het water in bevroren toestand wordt gemeten
met als voordeel dat er geen stroming is.
Van lieverlee verspreidde het AP zich om Amsterdam. Er
werd niet overal nauwkeurig gemeten. Men kwam tot het
inzicht dat één peil voor het hele land noodzakelijk was,
ook al omdat het water als wapen tegen de Spanjaarden en
Fransen werd gebruikt.
297
Fig. 5. postzegel
Jacobsstaf.
Fig. 8. postzegel
Cirkel van Borda.
Fig. lib. postzegels ter gelegenheid van 125
jaar bestaan Carl Zeiss Jena.
Fig. 6. postzegel
Octant.
Fig. 9. postzegel
Theodoliet ca 1810.
Fig. 7. postzegel
Sextant ca 1830.
Fig. 10. postzegel
fotogrammetrie.
Fig. 14. postzegel satelliet. Fig. 15. frankeerstempel 300 jaar NAP (MD 21-5-1986).
Fig. 11a. frankeerstempel Zeiss-Jena, 14-10-1936.
ZEISS
-NEDERLAND-
0110
Fig. 13. postzegel
cartografie.
Fig. 12. Postwaardestuk" met o.a. tachymeter.
1) Postwaardestukken
zijn briefkaar
ten, enveloppen,
krantenbandjes,
luchtpostbrieven
e.d. door de post
voorzien van een
waarde-indruk
("voorgefrankeerd
met ingedrukte
postzegel")
GEO-INFO 2007-7/8
TESSAR
DAS ADlGRAUGE IMRER KAMERA
F-.-
ROYAL AUSTRALIAN SURVEY CORPS
Drie Eeuwen
CENT
WJ MS «00 y§g
