en gaat in principe uit van een strikt
openbaarheidsregime: alleen indien
zich een in de wet geregelde weige-
ringsgrond voordoet, kan de openbaar
making worden geweigerd, en dit laat
ste wordt niet spoedig aangenomen.
Zowel de PSI-Richtlijn als de Wob gaan
vervolgens alleen over hergebruik van
informatie die reeds openbaar is of
wordt gemaakt. Een besluit tot open
baarmaking van informatie op grond
van de Wob betekent automatische
toestemming tot hergebruik, tenzij
aan dat hergebruik een voorbehoud
op grond van bescherming van intel
lectueel eigendom, bijvoorbeeld door
een auteursrecht of databankenrecht,
wordt verbonden. Informatie kan dus
wel openbaar zijn maar hergebruik is
afhankelijk van de expliciete toestem
ming van de rechthebbende. Hoewel
de Wob uitgaat van het beginsel dat
voor openbaarmaking slechts verstrek-
lcingskosten zijn verschuldigd, voor
ziet de wet erin dat bij hergebruik alle
kosten van verzameling, productie,
vermenigvuldiging en verspreiding,
vermeerderd met een redelijk rende
ment op investeringen in rekening
kunnen worden gebracht. Het totaal
aan inkomsten mag deze kosten echter
niet overschrijden.
Toegankelijkheid
van geo-informatie:
vergrote topografi
sche kaarten onder
glazen vloer in het
informatiecentrum
Mobilion van
Rijkswaterstaat
te Utrecht.
vens geordend zijn. Een databank is dus meer dan alleen
een verzameling van gegevens: het kan ook gaan om een
verzameling van werken zoals een bloemlezing of een cata
logus. Het uitsluitende recht van de producent van de data
bank ontstaat op het moment waarop productie is voltooid,
of voor het eerst ter beschikking van het publiek is gesteld
en de producent daarop een beroep doet. Het vervalt door
verloop van vijftien jaar. Met elke in kwalitatief of kwantita
tief opzicht substantiële wijziging van de inhoud van de da
tabank die getuigt van een nieuwe substantiële investering,
ontstaat er echter een nieuw recht.
Digitalisering en internet hebben geleid tot een revolutie
in de mogelijkheden om informatie te vermenigvuldigen,
te verspreiden en openbaar te maken. Digitalisering maakt
kopiëren zonder kwaliteitsverlies en tegen zeer lage kosten
mogelijk. Voor het intellectueel eigendomsrecht zit hier
een spanningsveld. Aan de ene kant neemt de behoefte
van de gebruiker van informatie toe en wordt het vanuit
een technologisch oogpunt steeds makkelijker voor gebrui
kers om aan die informatie te komen. Aan de andere kant
moet die informatie ook beschermd kunnen worden om
de malcers te belonen voor hun inspanningen en investe
ringen. Zonder een redelijke beloning zal er immers geen
stimulans zijn om nieuwe producten of diensten te creëren.
Intellectueel eigendom
Van de verschillende rechten van intel
lectuele eigendom is die met betrek
king tot het databankenrecht voor geo-
datasets het belangrijkste. De meeste
geodatasets vormen in juridische zin
immers een databank. De productie
van een databank vergt aanzienlijke in
vesteringen, terwijl het heel eenvoudig
is de inhoud van een databank of delen
daarvan te kopiëren en opnieuw op de
markt te brengen. Maar een databank
is geen werk dat aan het oorspronke-
lijkheidvereiste van het auteursrecht
voldoet: dat het werk een eigen karak
ter heeft waaruit de persoonlijke, cre
atieve visie van de maker spreekt. Een
databank is een verzameling van reeds
bestaande gegevens. De producent van
een databank kan daarom geen beroep
doen op de auteurswet voor bescher
mingvan zijn investering. Om de rech
ten van producenten van databanken
toch te kunnen beschermen, is de Eu
ropese Databankenrichtlijn (96/9/EG)
in het leven geroepen en in 1999 geïm
plementeerd in de Databankenwet. De
Databankenwet verleent bescherming
aan de manier waarop werken of gege-
GEO-INFO 2007-9
