Waterpassen voor de geschiedenis
Verdwenen bebouwing in Akersloot
Object 2007.01, coördinaten: 110.62/508.11'. Zo duiden Fig. 1. Waterpassen.
archeologen hun onderzochte terreinobjecten uniek
aan. In Geo-Info 2007-4 (p. 196) is al een Parel 'Ook archeo
logen meten' opgenomen met de van een waterpasinstru
ment voorziene banner van de (vrijwillige) Archeologische
Werkgemeenschap Nederland (AWN). In totaal telt de ruim
vijftig-jarige AWN bijna 2.500 leden.
Deze bijdrage is van de AWN-Afdeling 3, Zaanstreek/Water
land en omstreken, en is eerder gepubliceerd in het afde
lingsblad 'Grondspoor' nr. 163 in maart 2007. Het artikel
geeft een goed beeld van landmeten als hulpwetenschap
(www.archeologiezaanstreelc.nl).
Na jaren van goede voornemens is het er eindelijk van ge
komen. We zijn in februari 2007 gestart met metingen voor
het vervaardigen van een hoogtelijnenkaart (fig. 1). Dit vond
plaats op de weilanden langs de Kerlclaan en de Boschweg
te Akersloot. Vele kleine heuveltjes in de weilanden van de
'Klaas Hoorn- en Kijfpolder' en parallel lopend aan deze we
gen, geven de plaats aan waar ooit in de zeventiende eeuw
huisjes stonden. Door de economische teruggang in het
begin van de achttiende eeuw zijn deze huizen verlaten en
later afgebroken of verbrand.
Al veel eerder was ons oog hierop gevallen en bestond de
wens daar ooit een hoogtelijnenkaart van te maken met als
doel het gebied onder de aandacht te brengen en het te la
ten beschermen. Het was er nog steeds niet van gekomen
maar met de komst van vele nieuwe en enthousiaste me
dewerkers, die deze winter een cursus hadden opgezet en
voor het veldwerk een onderwerp zochten, werd deze actie
gestart.
Tijdens de ontwikkeling van het ge
bied voor recreatie is er in 2002 een
mogelijkheid geweest om één van
deze huisjes nader te onderzoeken.
Bij de aanleg van een toegangsweg
tegenover Boschweg no. 24 en het gra
ven van een wegsloot ernaast, werd
één van de huisjes aangegraven. Veel
scherven, houten en stenen funderin
gen kwamen hier te voorschijn. Het
aardewerk, zoals majolica met gra
naat-appelversiering, wijst naar het
begin van de zeventiende eeuw. Over
andere aardewerkvondsten, zoals een
tegel en een fragment van een bij
zondere faience vaas, zijn stukjes in
Grondspoor verschenen.
Ook veel fragmenten van drinkglazen
met wafelpatroon, braamknoppen,
koolstronkknoppen en wikkeldraad-
versiering waren aanwezig. Deze en
nog vele andere vondsten duiden ons
Inleiding
Voorgeschiedenis
Goudlusteraardewerk uit Valencia
Het Valenciaanse goudlusteraardewerk
werd ontwikkeld in het Spaanse Malaga in
de dertiende en veertiende eeuw, toen het
gebied nog door de Moren werd beheerst.
Deze majolica heeft echter een veel oudere
oorsprong in de Islamitische wereld (Persië
tiende eeuw, Iran achtste eeuw).
Door de drulc van het Christendom viel het
de pottenbakkers in Malaga steeds moeilij
ker hun waar te verhandelen. Veel van deze
pottenbakkers verhuisden dan ook in het
midden van de veertiende eeuw naar Valen
cia in het noorden van Spanje. Daar bleven
zij dezelfde versieringspatronen gebruiken.
Slechts door de verschillen in de klei zijn
deze producten uit de overgangsperiode te
onderscheiden. In het laatste kwart van de
vijftiende eeuw vereenvoudigden het flo
rale dessin en de van oorsprong Arabische
tekst op het Valenciaanse goudluster-aar-
dewerlc. Echter, de pottenbakkers kenden
geen Arabisch meer en de tekstbanen ver
anderden in een betekenisloze versiering.
GEO-INFO 2007-10
